اندازه گیری کمی و کیفی عصاره الکی برگ و دانه گیاه اسپند و ارزیابی خواص آنتی اکسیدانی عصاره

سابقه و هدف: گیاه اسپند یکی از گیاهان دارویی با نام علمی Peganum harmala و از خانواده Zygophylaceae می­باشد. بتاکاربولین متعلق به گروه آلکالوئیدهای ایندول است که در بخش­های مختلف گیاه به ویژه دانه و ریشه حضور دارند. بتاکاربولین­ها، طیفی از اثرات نوروفیزیولوژیکی و سمی از جمله فعالیت­های ضد­افسردگی، اتساع عروقی، اثرات ضد تجمعی پلاکت­ها و اثر بر ترک دارو و اشتها را اعمال می­کنند. هدف از این تحقیق، استخراج و اندازه­گیری بتاکاربولین­ها و نیز ترکیبات فنولی گونه گیاهی اسپند و بررسی خواص آنتی اکسیدانی آن می­باشد. مواد و روش ­ها: برای این منظور این گیاه از اطراف زاهدان جمع آوری گردید و عصاره متانولی برگ و دانه به روش سوکسله استخراج شد. در ادامه آنالیزهای فیتوشیمیایی مختلف بر روی برگ و دانه این گیاه صورت گرفت. آنالیزهای کمی و کیفی شامل شناسایی آنتوسیانین­ها، فلاونوئیدها، تانن­ها، آنتراکینون­ها، تست آنتی اکسیدانی عصاره، آنالیزFTIR  عصاره، آنالیز کمی و کیفیHPLC  عصاره و آلکالوئیدها بود. یافته­ ها: نتایج نشان داد که هارمین در دوز بسیار کمتری نسبت به عصاره دانه، سمی است و عصاره دانه در دوزهای پایین نسبت به عصاره برگ می­تواند سمی باشد. در عصاره برگ نسبت به عصاره دانه مقادیر آلکالوئیدها ناچیز بوده و اثرات آنتی اکسیدانی آن به علت مقادیر بیشتر پلی فنلی و فلاونوئیدها بیشتر می باشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که اگرچه خواص آنتی اکسیدانی عصاره متانولی برگ ها (به دلیل وجود فلاونوئیدها و ترکیبات فنلی) بیشتر از دانه ها است، اما میزان بتاکاربولین بیشتری در دانه های گیاه وجود دارد.

Keywords:

Peganum harmala , Beta–carbolines , High-performance liquid chromatography , Antioxidant , Iau Science. , اسپند , بتاکاربولین­ها , کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا , آنتی­اکسیدانی , Iau Science.