طراحی و تبیین الگوی کارآفرینی راهبردی در صنعت گردشگری کشاورزی

مقدمه و هدف: کارآفرینی بخش حیاتی هر جامعه و نیروی محرکه­ای برای اشتغال، رشد و رقابت بیشتر است و بنا به دلایل مختلف مانند کمک به توسعه اقتصادی کشورها، ایجاد نوآوری در بازار و ارائه­ فرصت‎های شغلی جدید، در هر برنامه راهبردی از اولویت بالایی برخوردار و به ­طور ویژه­ ای مورد توجه برنامه ­ریزان و سیاست­ گذاران قرار گرفته است. هدف از تحقیق حاضر ارائه الگوی کارآفرینی راهبردی در صنعت گردشگری کشاورزی است. مواد و روش­ ها: روش تحقیق آمیخته یا ترکیبی از روش کیفی و کمی است. در بخش کیفی داده ­ها با استفاده از نظرات ۱۶ نفر از خبرگان دانشگاهی، مدیران و کارشناسان گردشگری و کارآفرینی با مصاحبه نیمه ساختاریافته، با رویکرد نظریه داده بنیاد جمع‎آوری گردید. همچنین، در این پژوهش نمونه‎گیری به‎روش نظری و هدفمند صورت گرفت. جامعه آماری در بخش کمی صاحبان کسب و کارها و فعالان حوزه صنعت گردشگری در استان آذربایجان غربی بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای جوامع نامعلوم به تعداد ۴۰۰ نفر به‎صورت تصادفی انتخاب شد. روش گردآوری اطلاعات به دو روش کتابخانه‎ای و میدانی بوده است و ابزار گردآوری داده­ ها در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. برای آمار توصیفی و کشف ساختار از تحلیل عاملی اکتشافی از نرم‎افزار SPSS ۲۵ و به‎منظور برازش مدل و ارتباط بین متغیرها و آزمون روابط بین متغیرهای تحقیق، برای تعیین روایی همگرا و واگرای سازه از تحلیل عاملی تاییدی و پایایی ترکیبی (CR) از روش معادلات ساختاری، از نرم‎افزار Smart pLs نسخه ۴ استفاده شد. یافته­ ها: مدل نهایی از مقوله شرایط علی (متنوع ­ساختن اقتصاد روستایی و کشاورزی، تمایل به کارآفرینی گردشگری کشاورزی و رقابت‎پذیری کسب‎و‎کارهای مقیاس کوچک)، مقوله زمینه‎ ای (زیرساخت­های فیزیکی و محیطی کسب‎و‎کار گردشگری، سیاست‎ها و حمایت‎های نهادی، اعتماد به نفس و ریسک‎پذیری و عوامل اجتماعی - فرهنگی)، شرایط مداخله گر (ابتکارات کشاورزان یا صاحبان مزارع، اثرات انگیزشی و آموزش‎های لازم)، و الگوی کارآفرینی راهبردی در صنعت گردشگری کشاورزی (شبکه‎سازی و استفاده از روابط، مدیریت و سازماندهی و حمایت‎های عمومی) تشکیل شده که منجر به پیامدهایی می‎شود که عبارتند از: شکوفایی فرصت­ کاری؛ رشد درآمد و بهره ­وری؛ رونق و توسعه کارآفرینی گردشگری؛ و توسعه اجتماعی و فرهنگی. نتیجه­ گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که گردشگری کشاورزی با رویکرد کارآفرینی راهبردی منجر به دستاورد یا پیامدهای مانند شکوفایی فرصت کاری، رشد درآمد و بهره‎وری، رونق و توسعه کارآفرینی گردشگری و توسعه اجتماعی و فرهنگی می‎شود که توسعه آن برای توسعه پایدار کشور و به‎دنبال آن توسعه اقتصادی کشور امری مهم و اجتناب‎ناپذیر است که در صورت اجرای درست راهبردهایی مانند شبکه‎سازی و استفاده از روابط، مدیریت و سازماندهی و حمایت‎های عمومی دستیابی به پیامدهای آن امکان­پذیر است، ضمن اینکه عوامل اجتماعی و فرهنگی موثرترین عامل، اثرات انگیزشی مداخله ­ترین عامل و حمایت­های عمومی با اهمیت‎ترین راهبرد در مدل کارآفرینی راهبردی در صنعت گردشگری کشاورزی می‎باشد.

Keywords:

Agriculture , Strategic entrepreneurship , Tourism , Tourism model , کارآفرینی راهبردی , کشاورزی , گردشگری , مدل گردشگری