خلاء های عملکرد و تولید گندم آبی در پارس آباد مغان

گندم نقش پر اهمیتی در الگوی غذایی بیشتر مردم جهان و ایران دارد. به طوری که، مصرف گندم در حدود ۴۰ درصد از انرژی و پروتئین مردم ایران را تشکیل می دهد. رفع خلا عملکرد می تواند نقش پررنگی در افزایش تولید این محصول داشته باشد. اولین گام برای رفع خلا عملکرد، آگاهی از میزان کمی خلاء در یک منطقه است. به همین دلیل این پژوهش با هدف تعیین عملکرد گندم (Triticum spp. L.) و خلاء های تولید، طی دوسال زراعی (۱۳۹۳-۱۳۹۵) در شهرستان پارس آباد مغان در استان اردبیل انجام شد. برای محاسبه عملکرد واقعی علاوه بر داده های ۲۲ ساله منابع دولتی، از اطلاعات پیمایشی ۴۶۰ مزرعه تحت مدیریت کشاورزان نیز در سال های ۱۳۹۵-۱۳۹۳ استفاده شد. میانگین و حداکثر عملکرد قابل حصول با استفاده از نتایج آزمایش مزرعه ای(FLD)، آنالیز مقایسه ای کارکرد (CPA) و صدک ۹۰ام توزیع عملکرد های رکورد محاسبه شد. بر اساس نتایج این تحقیق خلاء عملکرد مدیریتی قابل توجهی بین عملکرد قابل حصول و عملکرد واقعی ( ۲۲ درصد) مشاهده شد. علاوه بر این، خلاء های ژنتیکی (یعنی خلاء ناشی از انتخاب ژنتیک) و کل در گندم،  به ترتیب ۱۱ و ۳۶ درصد بود. میزان افزایش تولید گندم با انتخاب ژنتیک و مدیریت زراعی بهینه، در این تحقیق، در سطح ۲۸۱۵۴ هکتار، ۵۹ هزار تن به ارزش اقتصادی ۱۲۹ میلیارد تومان برآورد شد. بر اساس نتایج این پژوهش می توان با رفع خلاء های عملکرد در منطقه مورد بررسی به پتانسیل عملکرد ژنوتیپ های گندم دست پیدا کرد.

Keywords:

Actual yield , Attainable yield , Maximum attainable yield , Management gap , Genetic gap , عملکرد واقعی , عملکرد قابل حصول , حداکثر عملکرد قابل حصول , خلاء مدیریتی , خلاء ژنتیکی