ارزیابی تنوع زیستی محصولات زراعی در استان گلستان

مقدمه و هدف: اهمیت حفظ تنوع زیستی به دلیل نقش آن در تعادل زمین قابل چشم­پوشی نیست. هم چنین، کاهش توان تولید و سرمایه بیولوژیکی ناشی از تخریب تنوع زیستی می­باشد و دست یابی به توسعه پایدار با تخریب تنوع زیستی امکان پذیر نمی­باشد. از این رو، هدف از این پژوهش ارزیابی تنوع گونه­های عمده زراعی در استان گلستان با استفاده از شاخص شانون و شاخص یکنواختی است. مواد و روش ها: در این مطالعه جهت بررسی وضعیت تنوع زیستی از شاخص غنای گونه ای، شاخص یکنواختی و شاخص های تنوع زیستی شاخص شانون-وینر استفاده شده است. محصولات زراعی در این بررسی ها مشتمل بر ۲۵ گونه زراعی هستند و برای جمع آوری داده ها از اخرین اطلاعات موجود در سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان مربوط به سال زراعی ۱۳۹۷-۱۳۹۶ استفاده شده است که در آن نام انواع محصولات زراعی (شامل شش گروه غلات، نباتات علوفه­ای، حبوبات، سبزیجات، محصولات دارویی و صنعتی و محصولات جالیزی می­باشد) به همراه سطوح زیر کشت برحسب هکتار و مقدار تولید محصول نهایی بر حسب تن در آن وجود دارد.  یافته ها: بر اساس نتایج ، تنوع زراعی استان گلستان در بازه ۷۴/۰ (شهرستان گمیشان) تا ۲۵/۲ (شهرستان بندرگز) قرار دارد (مقدار کل شاخص شانون محصولات زراعی در کل استان گلستان رقم ۶۹/۱ را نشان می دهد) و شاخص یکنواختی نیز نشان می دهد که یکنواختی گونه ای در شهرستان بندرگز با ۷۵/۰ بیش ترین و در شهرستان های گمیشان با ۳۱/۰ و کلاله با ۳۰/۰ کم ترین مقدار را دارا است که این می تواند ناشی از تفاوت های اقلیمی و مقدار نهاده­های موجود و مدیریت مزرعه در شهرستان های استان باشد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به آنکه مقدار شاخص شانون در دامنه صفر تا ۵ وجود دارد و از آنجا که مقدار نهایی آن تنها در محیط های طبیعی و بکر متصور میباشد؛ لذا می توان مقدار شاخص بدست آمده برای محصولات زراعی استان گلستان را  براساس سطوح کشت (به مقدار ۱.۶۹) متوسط ارزیابی کرد.

Keywords:

شاخص شانون , شاخص یکنواختی , تنوع زراعی , توسعه پایدار