بررسی الگوی عدم تعادل تلاش-پاداش و تقاضا-کنترل-حمایت در بروز علایم روان تنی

هدف: با توجه به اینکه در محیط های کاری میزان استرس شغلی و به تبع آن میزان بیماری­های ناشی از استرس بسیار افزایش یافته است، بنابراین پژوهش حاضر نقش دو الگوی عدم تعادل تلاش-پاداش و تقاضا-کنترل-حمایت را در بروز علایم روان­تنی در کارکنان یک شرکت در اهواز مورد بررسی قرار داده است. روش: جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان یک شرکت در اهواز بودند که در سال ۱۳۹۲ در این شرکت مشغول بکار بودند که از میان آنها ۲۰۲ نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند و به مقیاس عدم توازن تلاش-پاداش، پرسشنامه محتوای شغل، و پرسشنامه­ی بروز علایم روان­تنی در محیط غیربالینی پاسخ دادند. ارزیابی الگوی پیشنهادی با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و بااستفاده از نرم­افزارهای SPSSویراست ۱۸ وAMOS  ویراست ۱۸ انجام گرفت. جهت آزمودن اثرهای واسطه­ای در الگوی پیشنهادی نیز از روش بوت استراپ استفاده شد. یافته­ها: یافته­های پژوهش نشان­دهنده برازش نسبتا خوب الگوهای پیشنهادی با داده­ها بود. همچنین نقش میانجی­گر تعهدافراطی در الگوی عدم تعادل تلاش-پاداش و حمایت اجتماعی در الگوی تقاضا-کنترل-حمایت در بروز علایم روان­تنی مورد تایید قرار گرفت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج، متغیرهای بکاررفته در این پژوهش و به­ویژه متغیرهایی که دارای نقش میانجی بودند باید در برنامه­ریزی و سیاست­گذاری­های سازمانی، جهت کاهش بیماری­های شغلی و افزایش سلامت کارکنان، مورد توجه قرار گیرند.

Keywords:

استرس شغلی , محتوای شغل , عدم تعادل تلاش-پاداش , علایم روان تنی