معنی شناسی شناختی، فقه اللغه ایرانی و ادب فارسی: تحلیل درزمانی انطباقهای مفهومی ’رخ‘ و ’روی‘ در متنهای نظم و نثر فارسی بر پایه نظریه پیش نمونی

Publish Year: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 53

This Paper With 41 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LANG-15-2_002

تاریخ نمایه سازی: 30 بهمن 1402

Abstract:

مقاله حاضر مطالعه­ای تطبیقی درباره نسبت نظریه پیش­نمونی با فقه­اللغه ایرانی است. در این مقاله، با بهره­گیری توامان از مبانی نظری و روش­شناختی معنی­شناسی تاریخی-فقه­اللغوی از یک سو، و نظریه پیش­نمونی رش (۱۹۷۸) از سوی دیگر، هم­چنین، به پشتوانه برخی از ویژگی­های تصویری واژه­های رخ، دو رخ، رخان و رخسار / رخساره که جملگی با بسآمد بالا در متن­های نظم و نثر کلاسیک فارسی مضبوط هستند، داده­های ریشه­شناختی و پیکره­ای مربوط به دو واژه رخ و رو(ی) (از آغاز ادب کلاسیک فارسی تا پایان قرن نهم هجری)، مفهوم­شناسی و کاربردشناسی درزمانی آن­ها، به­ویژه، جنبه­های پیش­نمونی ریشه /rauk/ ایرانی باستان را نشان داده­ایم. از آن­جا که ریشه مذکور به حد کفایت از اشتقاق­های متعدد و متنوع فعلی و اسمی برخوردار است، مقوله­بندی­های تازه­ای در قالب الگوی شناختی آرمانی­شده (لیکاف ۱۹۹۰) (مدل­های خوشه­ای و شعاعی) و همچنین یک مدل پیش­نهادی تحت عنوان مقوله­بندی منظومه­ای پیش­نمون­بنیاد را از مشتقات  در فارسی نو استخراج و ارائه کرده­ایم. در برداشتی کلی، این مقاله کارکرد نظریه پیش­نمونی و پیامدهای آن -مشخصا اصل مجاورت معنایی- را در معرض داوری و نقد محققان و متخصصان در هر سه حوزه مطالعاتی معنی­شناسی واژگان­پایه شناختی، معنی­شناسی تاریخی-فقه­اللغوی و ادبیات ایرانی قرار می­دهد

Keywords:

معنی شناسی شناختی , فقه اللغه , معنی شناسی تاریخی -فقه اللغوی , نظریه پیش نمونی , روی , رخ

Authors

محمدرضا شادمانی

دکتری تخصصی زبان شناسی شناختی، موسسه آموزش عالی علوم شناختی نویسنده مسوول

مجتبی منشی زاده

استاد تخصصی فرهنگ و زبانهای باستانی ایران، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی

ارسلان گلفام

دانشیار، عضو هیئت علمی زبان شناسی شناختی، گروه زبانشناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس

مهدی پورمحمد

استادیار، عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم شناختی و مغز، دانشگاه شهید بهشتی

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • ارانسکی ، م. (۱۳۷۹)، مقدمه فقه اللغه ایرانی، ترجمه کریم ...
  • الزمخشری، محمدبن عمر (۱۳۴۲)، پیشرو ادب یا مقدمهالادب (القسم الاول ...
  • بدیعی، نادره (۱۳۷۷)، فرهنگ واژه­های فارسی در زبان اویغوری چین، ...
  • تقوی، نصرالله (۱۳۱۷)، هنجار گفتار، تهران: چاپخانه مجلس ...
  • حسن­دوست، محمد (۱۳۹۳)، فرهنگ ریشه­شناختی زبان فارسی، دوره پنج­جلدی، تهران: ...
  • دهخدا، علی اکبر، لغت­نامه، لوح فشرده، ویرایش چهارم، دانشگاه تهران ...
  • بارتلمه، کریستین (۱۳۸۴)، تاریخچه واجهای ایرانی، ترجمه، توضیح و تدوین ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۸۱)، شاهدبازی در ادب فارسی، تهران: فردوس: ۳۸ ...
  • صفوی، کورش (۱۳۸۴)، فرهنگ توصیفی معنی­شناسی، چاپ اول، تهران: فرهنگ ...
  • فریدن­برگ، ج. و سیلورمن، گ. (۱۳۹۵)، علم شناخت یا شناخت­پژوهی ...
  • قاسم­زاده، حبیب­الله (۱۳۹۴)، از وادی اشباح ماندلشتام تا بر لب ...
  • قریب، بدرالزمان (۱۳۸۳)، پیشگفتار فارسی بر ʼفرهنگ ایرانی باستانʻ، تهران: ...
  • کشانی، خسرو (۱۳۷۲)، فرهنگ فارسی زانسو، تهران: مرکز نشر دانشگاهی ...
  • گیررتس (۱۳۹۳)، نظریه­های معنی­شناسی واژگانی، ترجمه کورش صفوی، تهران: علمی ...
  • نیلی­پور، رضا (۱۳۹۴)، زبانشناسی شناختی، هرمس، تهران: ۸۵ تا ۱۱۳ ...
  • ویگوتسکی، لو سمیونوویچ (۱۳۹۳)، اندیشه و زبان، ترجمه حبیب­الله قاسم­زاده، ...
  • همایون، همادخت (۱۳۷۹)، واژه­نامه زبان­شناسی و علوم وابسته (ویرایش ۲)، ...
  • Bailey, H. W. (۱۹۷۹), Dictionary of Khotan Saka, Cambridge University ...
  • Bartholomae, Ch. (۱۹۶۱), ALTERIRANISCHES WORTERBUCH, Walter de Gruyter & co., ...
  • Collinge, N. E. (۱۹۸۵), The Laws of Indo-European, Volume ۳۵ ...
  • Edelman, Gerald, M. (۲۰۰۶), Second Nature: Brain Science and Human ...
  • Evans V. & Green M. (۲۰۰۶), Cognitive Linguistics, An Introduction, ...
  • Gharib, B. (۱۹۹۵), Sogdian Dictionary, Tehran ...
  • Geeraerts D. (۱۹۸۸), Where does Prototypicality Come from, Topics in ...
  • Geeraerts D. (۲۰۰۹), Theories of lexical semantics, Oxford ...
  • Gerschevitch, I. (۱۹۵۴), A Grammar of Manichean Sogdian, Basil Blackwel, ...
  • Gibbs, R. W. (۲۰۰۷), Why cognitive linguists should care more ...
  • Johnson, M. (۱۹۸۳), Metaphorical Reasoning, The Southern Journal of philosophy, ...
  • Harrison, S.P. (۲۰۰۳), “On the Limits of the Comparative Method”, ...
  • Keshavarz, F. and Ghassemzadeh, H., (۲۰۰۸), Life as a stream ...
  • Kövesces, Z. (۲۰۱۴), Where Metaphors Come from, Oxford University Press ...
  • Lakoff, G. (۱۹۸۷a), Women, Fire, and Dangerous Things, University of ...
  • Lakoff, G. (۱۹۸۷b), Cognitive models and prototype theory, published at ...
  • Lakoff, G., and Johnson, M. (۱۹۹۹), Philosophy in the Flesh: ...
  • Lakoff, G., and Johnson, M. (۲۰۰۲), Why cognitive linguistics requires ...
  • Laszlo, G. (۱۹۹۷), Metaphors of theories of mind (Master’s thesis), ...
  • Metcalf, George J. (۱۹۷۴), “The Indo-European Hypothesis in the Sixteenth ...
  • Rosch, E. (۱۹۷۸), “Principles of categorization”, In: E. Rosch and ...
  • Sweetser, E. (۱۹۹۰), From Etymology to Pragmatics: Metaphorical and Cultural ...
  • Szemerényi, O.J. (۱۹۹۶), Introduction to Indo-European Linguistics, Oxford University Press: ...
  • Ungerer, F., Schmid, H. J. (۲۰۰۸), An Introduction to Cognitive ...
  • تحت وب:سامانه جستجوی دادگان فرهنگستان زبان و ادب فارسی ...
  • نمایش کامل مراجع