دین و قضاوت ربط: بررسی تاثیر شاخص های دینداری کاربران بر قضاوت ربط

هدف: هدف اصلی تحقیق حاضر کشف تاثیر شاخص های دینداری شامل چهار بعد اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی بر قضاوت ربط کاربران است. روش: این تحقیق از حیث هدف، کاربردی است و ازروش پیمایشی توصیفی استفاده شد. جامعه آماری، طلاب سطح چهار و دکترای جامعه الزهراء (س) هستند. ۶۹ نفر از طلبه های دکتری به روش کل شماری انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات درباره میزان پایبندی کاربران به شاخص های دینداری، از پرسشنامه دینداری گلاک و استارک (۱۹۶۵) استفاده شد. برای مشخص شدن میزان قضاوت ربط برای کاربران وظیفه کاری شبیه سازی شده (و به ازاء آن سناریو و تقاضا) تعریف شد و مهمترین معیارهای قضاوت ربط (رفتار تعاملی جستجوی اطلاعات و عملکرد تعاملی) در حین اجرای وظایف کاری مورد ارزیابی قرار گرفت. کاربران ابتدا جستجوهایی را در موضوع وظیفه کاری خود در پایگاه های اطلاعاتی فارسی مانند بانک اطلاعات نشریات کشور و پایگاه اطلاعات علمی و پورتال جامع علوم انسانی انجام دادند و مقاله مرتبط با سناریو را بر مبنای سوالات پرسشنامه قضاوت ربط ارزیابی کردند. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس و آزمون رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد مولفه رفتار تعاملی جستجوی اطلاعات، کاربران، میانگین بالاتری نسبت به مولفه عملکرد تعاملی دارد. برای شاخص های دینداری به ترتیب برای میانگین ابعاد مناسک، اعتقادی، عاطفی و پیامدی قرار داشت. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد بعد مناسکی و و رفتاری کاربران (همچون عبادت، نماز، شرکت در آئین های دینی خاص، روزه گرفتن و...) و بعد اعتقادی و باورهای دینی بر افزایش قضاوت ربط تاثیرگذار هستند. اما دو بعد پیامدی و عاطفی تاثیری بر قضاوت ربط کاربران ندارند. یافته ها نشان می دهد با وجود تغییر در بعد عاطفی کاربران یعنی تغییر در میزان عواطف، تصورات و احساسات مربوط به داشتن رابطه با جوهری ربوبی همچون خدا یا واقعیتی غایی یا اقتداری متعالی، میزان قضاوت ربط آنان تغییری نخواهد داشت. همچنین علیرغم ایجاد تغییر در بعد پیامدی دین، یعنی تغییر در اثرات باورها، اعمال، تجارب و دانش دینی بر زندگی روزمره کاربران، میزان قضاوت ربط آنان تغییری نشان نمی دهد. اصالت و ارزش: پژوهش حاضر برای نخستین بار به کشف تاثیر شاخص های دینداری کاربران بر قضاوت ربط پرداخته است. باتوجه به یافته های تحقیق حاضر، پیشنهاد می شود طراحان سیستم ها و متخصصان، علاوه بر در نظر گرفتن مسائل فنی و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری، تعاملات کاربران با سیستم را نیز مدیریت نموده و شرایط و موقعیت های مختلف کاربران را مد نظر داشته باشند. کتابداران نیز ضمن شناخت جامعه ای که کاربران در آن قرار دارند و در نظر گرفتن بافت دینی و مذهبی جامعه و نیز شناخت رویکردهای دینی کاربران، می توانند هنگام بازیابی اطلاعات به کاربران در مواقع ضروری، راهنمایی های لازم را ارائه دهند.

Keywords:

religious effects/ religious practices/ religion believes/ religious emotions/ relevance judgment , آثار دینی , اعمال دینی , باورهای دینی , عواطف دینی , قضاوت ربط