ارزیابی طبقه بندی زندانیان در نظام عدالت کیفری ایران با رویکردی تطبیقی

کیفر­­شناسان معتقدند طبقه­بندی زندانیان در صورتی که براساس نظریه­ بازپروری صورت گیرد، می­تواند با کاهش خشونت، امنیت زندان را تامین و به­واسطه دسترسی زندانیان به برنامه های بازپرورانه، اصلاح و درمان را محقق و در نهایت مشکل تورم جمعیت کیفری را برطرف کند. ایالات متحده امریکا و کشورهای حوزه اسکاندیناوی از جمله کشورهایی هستند که با توسعه مدل­های مختلف زندان به ظرفیت طرح­های طبقه­بندی و ارزیابی و اجرای درست آنها به منظور کنترل جرایم تمرکز کرده­اند. به موازات اهمیت این مساله در مطالعات اخیر، پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی فرایند طبقه­بندی زندانیان در نظام عدالت کیفری ایران با جهت­گیری تطبیقی بپردازد. برای انجام این امر از دو روش تحقیق تحلیل اسناد و مدارک و مصاحبه عمیق (با زندانیان و کارکنان زندان ها) استفاده شد. یافته­های پژوهش بیانگر آن است که به رغم تحولات موجود در آیین­نامه سازمان زندانها (مصوب ۱۴۰۰)، آزادی عمل قابل توجهی در چگونگی توزیع زندانیان وجود دارد و حتی رویه­های موجود وضعیت بازطبقه­بندی زندانیان را تعیین می­کند. علاوه بر این، تورم جمعیت کیفری بر چگونگی طبقه­بندی بزهکاران سایه انداخته و حتی موجب تغییر کارکرد زندان­های باز و نیمه­باز شده است.

Keywords:

Classification of Prisoners , Closed Prison , Open and Semi-Open Prison , Objective Classification , Prison Population Inflation. , زندان بسته , زندان باز و نیمه باز , طبقه بندی زندانیان , طبقه بندی عینی.