تاثیر روشهای خاکورزی حفاظتی بر مقدار ماده آلی خاک و شاخصهای انرژی در کشت لوبیا (مطالعه موردی شهرستان اراک)

هدف از اجرای این آزمایش بررسی تاثیر بهکارگیری روشهای کشاورزی حفاظتی بر روی مقدار ماده آلی خاک، شاخصهای انرژی و عملکرد محصول در کشت لوبیا سفید (رقم درسا) بود. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی در سالهای زراعی ۹۷-۹۶، ۹۸-۹۷ و ۹۹-۹۸ انجام شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: ۱- روش مرسوم خاکورزی (استفاده از گاوآهن برگرداندار- دیسک) به عنوان شاهد ،۲– روش کمخاکورزی با استفاده از گاوآهن چیزل–پکر و ۳- روش بیخاکورزی با دستگاه کشت مستقیم. در هر سه سال آزمایش، درصد ماده آلی خاک بعد از برداشت محصول اندازهگیری شد. عملکرد و اجزای عملکرد دانه لوبیا در انتهای فصل زراعی با حذف حواشی، اندازهگیری شدند. همچنین انرژی مصرفی نهادهها و ستادهها، انرژی ناخالص تولید شده در هر هکتار، نسبت و شدت انرژی، و بهرهوری انرژی برای هر تیمار محاسبه گردید. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به تیمار کمخاکورزی و بیخاکرزی با مقادیر ۲۸۶۹ و ۲۰۷۶ کیلوگرم در هر هکتار بوده است. میانگین سه ساله مقادیر ماده آلی خاک در تیمارهای آزمایش به ترتیب تیمارها ۴۳۰/ ، ۵۸۲/۰ و ۶۲۱/۰ درصد بود که بیشترین افزایش در تیمار کمخاکورزی دیده شد. بیشترین و کمترین شدت انرژی به ترتیب مربوط به روشهای بیخاکورزی و کمخاکورزی با مقادیر ۶/۳۸ و ۳/۲۷ مگاژول به ازای هر کیلوگرم دانه خشک به دست آمد. یکی از دلایل افزایش مصرف انرژی و کاهش عملکرد دانه در روش بیخاکورزی، بالا بودن جمعیت علف هرز و در نتیجه مصرف زیاد علفکشهای عمومی و اختصاصی بود. در نهایت با توجه به افزایش عملکرد دانه، افزایش مقدار ماده آلی خاک و بهبود شاخصهای انرژی در کشت لوبیا، روش کمخاکورزی در مقایسه با روش بیخاکورزی مناسبتر ارزیابی شد.

Keywords:

بی&rlm , کشاورزی حفاظتی , کم&rlm , خاک&rlm , ورزی , لوبیا , مصرف انرژی