کیفیت زندگی و توسعه پایدار در برنامه های توسعه ایران با رویکرد آمارتیاسن
Publish place: The Journal of Economic Policy، Vol: 3، Issue: 5
Publish Year: 1390
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 29
This Paper With 30 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_EPYA-3-5_002
تاریخ نمایه سازی: 20 اسفند 1402
Abstract:
این تحقیق در پی بررسی چگونگی دستیابی به توسعه پایدار با تاکید بر مفهوم توانمندی و کیفیت زندگی "سن" در برنامه های توسعه ایران و تعیین سطح آن در دو برنامه سوم و چهارم توسعه و فاصله آن تا سطح مطلوب، و نیز شناسایی عوامل موثر بر توسعه پایدار در شرایط فعلی کشور است. توسعه پایدار با سه محور اساسی توسعه انسانی، مادی و طبیعی و حفظ منافع همه نسل ها در دیدگاه سن با تاکید بر مفهوم توانمندی و آزادی های اساسی تبیین می شود. در این تحقیق با استفاده از دو روش تطبیقی و تحلیل محتوا براساس یافته ها و سپس روش های آماری و عملیات ریاضی بر روی داده ها براساس شاخص پایداری سن به استخراج نتایج و تحلیل آنها پرداخته شده است. در بررسی های انجام شده بر اساس روش مرحله اول، این نتیجه حاصل شد که بر اساس دیدگاه سن مبنی بر"توسعه به مفهوم دستیابی به آزادی و توانمندی ها"، در برنامه های توسعه قبل از انقلاب سیاست گذاری مشخصی در این زمینه انجام نشده و فقط در برنامه پنجم در ابعاد اقتصادی و در قالب برخی نهادها به این مفهوم پرداخته شده است. در برنامه های سوم و چهارم توسعه پس از انقلاب مفاهیم "ارتقاء امنیت انسانی، و توانمند سازی" مورد توجه قرار گرفت و برخی شاخص های پایداری مانند حفظ محیط زیست و ایجاد فرصت های برابر در متن برنامه وارد شد اما در سطح سیاست گذاری مورد توجه قرار نگرفت. در مرحله دوم، تحلیل نتایج محاسبات انجام شده بر اساس روش انحراف معیار نشان می دهد که وضعیت توسعه پایدار در برنامه سوم توسعه نامطلوب بوده و شاخص پایداری منفی می باشد، اما این روند به تدریج اصلاح شده و در طول برنامه مقدار منفی شاخص رو به کاهش گذاشته و دو سال پایانی این برنامه مقدار شاخص مثبت شده است. این روند در برنامه چهارم توسعه نیز ادامه یافته به طوری که در سال ۸۴ بیشترین مقدار را نشان می دهد. اما مجددا در سال های بعد (سال های ۸۵ و ۸۶) این شاخص کاهش می یابد. نتیجه ای که از محاسبات حاصل از روش تحلیل عاملی به دست آمده این است که در شرایط فعلی کشور، عامل اقتصادی- اجتماعی موثرترین عامل برای گام نهادن در مسیر توسعه پایدار است و متغیرهای مرتبط با آن که برخی ماهیت اجتماعی و محیطی دارند، بایستی تقویت شوند تا با رسیدن به یک سطح قابل قبول از توسعه، ارتقای عوامل اجتماعی و محیطی نیز امکان پذیر شده و ارتقای کیفیت زندگی محور برنامه ها قرار گیرد. تحقق این امر مستلزم وجود نگرش معطوف به توسعه پایدار در میان دست اندرکاران برنامه های توسعه می باشد.
Keywords:
Authors
فرشاد مومنی
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
مینو امینی میلانی
دانشجوی دکتری اقتصاد، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور