سنجش آثار و تبعات کاهش تولید بخش کشاورزی بر اقتصاد در چارچوب الگوی اصلاح شده ی ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) عرضه محور

بر اساس اعلام کارشناسان هواشناسی کاهش میزان بارندگی سال ۱۳۸۹ در ۴۵ سال اخیر بی سابقه بوده و به طور میانگین بارش در استان های کشور ۷۰ تا ۸۰ درصد کاهش داشته است. آنچه مسلم است کاهش بارندگی به طور مستقیم بیشترین تاثیر را در بخش کشاورزی می گذارد و برآوردهای اولیه حاکی از کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصدی تولید محصولات کشاورزی در سال آینده است. در این مقاله نشان داده می شود که به علت وجود پیوندهای متقابل تولید، درآمد و مصرف در ساختار اقتصاد، کاهش تولید نه فقط منجر به کاهش تولید سایر بخش ها و کل اقتصاد می گردد، بلکه موجب کاهش درآمد عوامل تولید و کاهش درآمد نهادهای جامعه نیز خواهد شد. در راستای این ملاحظات، سوال اصلی این است که «آثار و تبعات اقتصادی و اجتماعی کاهش تولید کشاورزی از منظر تقاضا کننده واسطه ای از سایر بخش ها و از منظر عرضه کننده ی واسطه ای به سایر بخش ها چه میزان منجر به کاهش تولید سایر بخش ها، کاهش درآمد عوامل تولید و درآمد نهادهای جامعه خواهد شد؟». الگوهای متعارف SAM به دلایل مختلف برای پاسخ به سوال مطرح شده نامناسب است و بدین ترتیب نیاز به الگوی اصلاح شده SAM به شکل الگوی SAM عرضه محور از منظر بخش تقاضاکننده و بخش عرضه کننده دارد. یافته ها بر مبنای ماتریس حسابداری اجتماعی سال ۱۳۸۵ نشان می دهند که آثار و تبعات مستقیم و غیر مستقیم کاهش ۲۵ درصد تولید بخش کشاورزی از منظر تقاضاکننده منجر به کاهش ۲/۳ درصد ارزش افزوده ی کشور منهای ارزش افزوده ی بخش کشاورزی می گردد، رقم متناظر از منظر عرضه کننده ۲/۴ درصد است.

Keywords:

ماتریس حسابداری اجتماعی عرضه محور , الگوی مختلط , الگوی ترکیبی , الگوی محدودیت عرضه , ضرایب فزاینده پسین SAM عرضه محور لئونتیف , ضرایب فزاینده پیشین SAM عرضه محور گش