کاربرد آمار دایره ای در تحلیل فصلی زمان وقوع بارندگی های حدی در حوضه دریاچه ارومیه

یکی از پارامترهای هیدرولوژیک تاثیرگذار در مدیریت سیستم های منابع آب، تغییر در مقدار و زمان وقوع بارندگی های حدی است. در این پژوهش تحلیل فصلی بودن زمان وقوع بارندگی های حدی حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از داده های حدی بارش های روزانه ۳۰ ایستگاه باران سنجی در دوره آماری ۲۰۱۸-۱۹۹۱ و کاربرد آمار دایره ای انجام شد. یکنواختی زمان وقوع رویدادهای حدی با روش های ریلیه و کایپر در سطوح ۰/۱، ۰/۰۵ و ۰/۰۱ مورد آزمون قرار گرفت. از تخمین گر شیب سن اصلاح شده برای تخمین شیب خط روند زمان وقوع رویدادهای حدی استفاده شد. یکنواختی در زمان وقوع رخدادهای حدی بارش در هر سه سطح توسط آزمون های یکنواختی رد شد. نتایج حاکی از وجود دو فصل قوی رخدادهای بارش های حدی شامل اواخر زمستان و اوایل بهار و دیگری فصل پاییز است. طبق نتایج، میانه شاخص قدرت فصلی رویدادها در حالت کلی برابر با ۰/۳ بود که پس از تفکیک کل سال به دو فصل متمایز، این رقم برای فصل بهار ۰/۸۲ و فصل پاییز ۰/۹ به دست آمد. قدرت فصلی فصل بهار در دو بخش غربی و شرقی دریاچه ارومیه مشابه بود، ولی در فصل پاییز بخش غربی دریاچه قوی تر از شرق آن دیده شد. در فصل بهار به طور میانگین در ۴۰٪ ایستگاه ها، زمان وقوع رخدادها دارای روند منفی و %۶۰ بقیه روند مثبت داشتند. این رقم برای فصل پاییز به ترتیب ۷۷٪ برای روند نزولی و ۲۷% برای روند صعودی حاصل شد.

Keywords:

Circular statistics , Extreme precipitation , Lake Urmia , Seasonality strength , آمار دایره ای , بارش حدی , دریاچه ارومیه , قدرت فصلی