اهمیت روش استخراج بر محتوای پلی فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی بادرنجبویه و ارزیابی فعالیت آنتی هیپوکسی آن ها در موش سوری

سابقه و هدف: نقش رادیکال های آزاد در ایجاد بسیاری از بیماری ها به خوبی اثبات شده است. این ذرات توانایی تخریب بیومولکول ها را دارند. آنتی اکسیدان ها می توانند مانع از این اثرات زیان آور شوند. نظر به این که گیاهان منبع آنتی اکسیدان های طبیعی می باشد تحقیقات در این زمینه رو به افزایش است. هیپوکسی به معنای کاهش اکسیژن موجود در بافت های بدن بوده که می تواند به اختلال در عملکرد بدن منجر شود. هیپوکسی موجب افزایش قابل ملاحظه ذرات فعال اکسیژن می گردد، پس آنتی اکسیدان ها به عنوان آنتی هیپوکسی مطرح می باشند. بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) گیاه دارویی شناخته شده از خانواده Lamiaceae بوده که برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله قلبی عروقی و در مشکلات تنفسی و همچنین به عنوان تقویت کننده حافظه مورد استفاده می گیرد. این مطالعه به منظور بررسی تاثیر روش استخراج بر محتوای تام فنلی، فلاونوئیدی و فعالیت آنتی اکسیدانی این گیاه طراحی شده است. فعالیت آنتی هیپوکسی تمامی عصاره ها در سه مدل در موش بررسی شد. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، اندام هوایی خشک شده بادرنجبویه به سه روش ماسیراسیون، با کمک سوکسله و با کمک امواج التراسونیک با حلال متانول عصاره گیری شدند. فعالیت آنتی اکسیدانی تمامی عصاره ها با روش بدام اندازی رادیکال آزاد DPPH و تست احیاکنندگی ارزیابی شد. محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی تعیین گردید. اثر محافظتی عصاره ها در دوزهای اولیه mg/kg ۲۵۰-۵/۶۲ در مقابل مرگ و میر ناشی از هیپوکسی در موش سوری با سه مدل خفگی، خونی و جریان خونی مورد ارزیابی قرارگرفت. زمان زنده ماندن موش ها به دقیقه اندازه گیری شد.کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز پروتکل آزمایشی را تایید کرد. درتست هیپوکسی خفگی، فنی توئین (۵۰ میلی گرم برکیلوگرم، داخل صفاقی) و در دو تست بعدی پروپرانولول (۲۰ و ۳۰ میلی گرم برکیلوگرم، داخل صفاقی) به عنوان کنترل مثبت به کار رفتند. در تمامی تست ها، نرمال سالین به عنوان کنترل منفی به کار گرفته شد.آنالیز واریانس یک سویه و متعاقب آن نیومن کولز با کمک نرم افزار گراف پد پریزم ۸ به منظور تعیین اختلاف بین میانگین ها استفاده شد. یافته ها: برای استخراج ترکیبات پلی فنلی، روش خیساندن و عصاره گیری به روش التراسونیک(۰/۰۰۰۱P<) و در تست بدام اندازی رادیکال آزاد DPPH عصاره های حاصل از روش سوکسله و خیساندن موثر از روش دیگر بودند. در تست قدرت احیا کنندگی، تمامی عصاره فعالیت بالایی از خود نشان دادند(۰/۰۵P>). در مدل خونی، هیچ یک از عصاره ها اثری از خود نشان ندادند. حتی عصاره حاصل از روش سوکسله در دوز mg/kg۲۵۰، علی رغم این که زمان مرگ را حدود یک دقیقه افزایش داد، نتوانست تغییر معنی داری ایجاد کند(۰/۰۵P>). در مدل گردش خونی، هیچ یک از عصاره ها در پایین ترین دوز تست شده یعنی mg/kg ۶۲/۵ اثری از خود نشان نداند اما تمامی عصاره ها در دوزهای بالاتر اثر بسیار قوی از خود نشان دادند. تمامی عصاره ها در دوز mg/kg ۲۵۰ اثری به مراتب قوی تر از پروپرانولول mg/kg ۳۰ از خود نشان دادند. در مدل خفگی، تمامی عصاره ها اثرات بسیار خوبی از خود نشان دادند به گونه ای که بارها مجبور به کاهش دوز شدیم. عصاره حاصل از روش خیساندن در دوز mg/kg ۱/۹۵ و عصاره های حاصل از روش سوکسله و روش التراسونیک در دوز mg/kg ۷/۸۱اثری مشابه فنی توئین از خود نشان داد(۰/۰۵P>). استنتاج: باتوجه به نتایج این مطالعه مشخص شدکه روش استخراج تاثیر زیادی بر فعالیت آنتی اکسیدانی ومحتوای تام فنلی و فلاونوئیدی دارد. روش استخراج با کمک التراسونیک و روش خیساندن به ترتیب مناسب ترین روش ها برای استخراج ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی از این گیاه بود. تمامی عصاره ها اثرات آنتی اکسیدانی بالایی نشان دادند. عصاره ها اثر بسیار خوبی در تست خفگی از خود نشان دادند

Keywords:

Melissa officinalis , Extraction methods , Antioxidant , Antihypoxia , Asphyctic hypoxia , Circulatory hypoxia , haemic hypoxia , بادرنجبویه , روش استخراج , آنتی اکسیدان , آنتی هیپوکسی , هیپوکسی خفگی , هیپوکسی گردش خونی , هیپوکسی خونی