مقایسه نظام تولید گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum L.) و پیاز (Allium cepa L.) از نظر شاخص های انرژی، اقتصادی و پتانسیل انتشار گازهای گلخانه ای (مطالعه موردی شهرستان های استان البرز)

این تحقیق با هدف بررسی شاخص های انرژی، اقتصادی و میزان انتشار گازهای گلخانه ای در نظام تولید دو محصول گوجه­ فرنگی و پیاز در سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ در استان البرز انجام شد. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق از طریق مصاحبه با کشاورزان و تکمیل پرسش­نامه به دست آمد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که بیشترین انرژی ورودی، خروجی و انرژی خالص در پیاز به­ ترتیب به میزان ۸/۲۱۳۲۴، ۱۰۵۶۰۰ و ۳/۲۴۲۷۵ مگاژول در هکتار در شهرستان ساوجبلاغ به دست آمد. در گوجه­ فرنگی نیز بالاترین انرژی ورودی، خروجی و خالص به ­ترتیب ۸/۷۳۷۹۹، ۵۶۰۰۰ و ۴/۱۳۴۹۵- مگاژول در هکتار بود (در گوجه ­فرنگی به دلیل بیشتر­بودن انرژی ورودی نسبت به انرژی خروجی، انرژی خالص به صورت منفی می باشد). بالاترین کارایی مصرف انرژی در پیاز و گوجه ­فرنگی به­ ترتیب ۴/۱ و ۳۲/۱ به دست آمد. در مقایسه بهره وری انرژی مشاهده شد که بالاترین مقدار در پیاز ۸۲/۰ و در گوجه ­فرنگی ۹۹/۰ کیلوگرم بر مگاژول بود. در بین ورودی های مختلف در نظام تولید این دو محصول گازوییل، کود شیمیایی نیتروژن، کود دامی، آب آبیاری، بنزین و نیروی انسانی بیشترین سهم را در انرژی ورودی داشتند. پیاز و گوجه ­فرنگی به­ترتیب با تولید ۸/۳۰۶۵ و ۴/۳۰۴۵ کیلوگرم CO۲ در هکتار در انتشار گازهای گلخانه ای نقش داشتند. بررسی شاخص های اقتصادی نیز نشان داد که پیاز با درآمد خالص ۷/۹۶۰۸ دلار در هکتار نسبت به گوجه ­فرنگی با درآمد خالص ۳/۴۸۴۰ دلار در هر هکتار درآمد بیشتری ایجاد کرده است. با توجه به نتایج به­دست­آمده می توان با اصلاح روش های تولید همانند استفاده از روش های نوین آبیاری و همچنین جایگزینی کودهای دامی و زیستی با کودهای شیمیایی باعث کاهش میزان انرژی ورودی و انتشار گازهای گلخانه ای شد و بدین­ترتیب شرایط لازم جهت استقرار یک کشاورزی پایدارتر را فراهم کرد.

Keywords:

ارزش ناخالص تولید , انرژی تجدیدپذیر , انرژی مستقیم , دی اکسید کربن , سود خالص