تدوین الگوی آموزشی تاب آوری دانش آموزان مبتنی بر تجارب زیسته دانش آموزان تاب آور؛ یک مطالعه کیفی

یکی از متغیرهایی که می تواند در کاهش مشکلات نوجوانان و افزایش سازگاری در این دوران حساس به نوجوان کمک کند ، تاب آوری است. تاب آوری به معنای توانایی بازگشت از تجربه های هیجانی منفی و انطباق منعطفانه با تجربه های پر استرس است پژوهش حاضر باهدف بررسی تجارب زیسته دانش آموزان تاب آور و تدوین الگوی آموزش تاب آوری دانش آموزان مبتنی بر این تجارب انجام شد. روش پژوهش، کیفی با روش پدیدارشناسی بود. بدین منظور ابتدا با ۱۱ نفر از دانش آموزان دختر شهرستان شهرضا که بر اساس پرسشنامه کانر و دیویدسون تاب آور تشخیص داده شده بودند مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها به روش کلایزی از نرم افزار MAXQDA-۲۰۲۰ استفاده شد . سپس بر اساس محتوای به دست آمده از تجارب زیسته دانش آموزان تاب آور، الگوی آموزش تاب آوری بر اساس تحلیل محتوای کتاب ها، پایان نامه ها و مقالات معتبر تا سال ۲۰۲۲ تدوین شد. در مرحله آخر نیز الگوی تدوین شده زیر نظر متخصصان اعتبار یابی شد. نمونه گیری به صورت هدفمند انجام شد. در هر سه مرحله برای حجم نمونه از معیار اشباع استفاده شد که نشان دهنده کفایت حجم نمونه است. اطلاعات مربوط به مولفه های مرتبط با تجارب زیسته دانش آموزان تاب آور در ۳ مفهوم اصلی عوامل جهت دهی معنوی، نگرشی، رفتاری، سرمایه های روان شناختی و الگوی حل تعارض به دست آمد. الگوی آموزش تاب آوری دانش آموزان مبتنی بر تجارب زیسته نیز حاوی ۸ مقوله آگاهی و آموزش روان شناختی، فعال سازی ذهن آگاهانه و ارزش مدار، ارتقای کارآمدی، انعطاف پذیری شناختی، حل مسئله، کارآمدی هیجانی، کارآمدی بین فردی وخودمراقبتی، می باشد. الگوی به دست آمده با استفاده از شاخص های روان سنجی اعتباریابی و پایایی سنجی شد. نتایج حاکی از معتبر و پایا بودن الگوی موردنظر بود. الگوی تاب آوری تدوین شده با روش سه سویه سازی می تواند در کنار سایر الگوهای آموزشی موجود، در طراحی مداخله برای افزایش تاب آوری دانش آموزان قابل استفاده باشد.

Keywords:

تاب آوری , تجربه زیسته , دانش آموزان , مطالعه کیفی