بررسی سیر تحول هویت در منازل مسکونی از قاجار تا پهلوی دوم باتاکید بر محرمیت فضا (نمونه موردی : شهر کرمان)

مطابق با دیدگاه بسیاری از پژوهشگران»فرهنگ « عامل اصلی شکل گیری خانه است و نقش مهمی در پایداری اجتماعی دارد. لذا مطالعه فرهنگ های دینی برای شناخت الگوهای رفتاری مردم کرمان و تاثیرات آن بر طراحی ساختمان های مسکونی اهمیت میابد. محرمیت و حریم خصوصی یکی از معیارهای مورد توجه طراحی و ساخت شهرهای اسلامی بوده است . معماری بناهای مسکونی ایران در دوره قاجاریه از محرمیت ها و رعایت فضاهای بیرونی و اندرونی و طرح های دلباز، به معماری غربگرای عریان پهلوی اول و دوم رسید. تا جایی که فضا های اندرونی ، طرح های ترکی و اتاق سازی ها در اطراف حیاط،فراموش و معماری ارزشمند ایرانی دست خوش سردرگمی و پریشانی شد.دراین مقاله تلاش شده است سیرتحولات معماری ساختمان های مسکونی از دوره ی قاجار تا پهلوی دوم مورد برسی قرارگرفته و عواملی که باعث مخدوش شدن هویت و فرهنگ اسلامی گردیده مورد واکاوی قرار گیرند.روش پژوهش در نگارش این مقاله به صورت تحلیلی ، توصیفی و روش گرد آوری داده ها به صورت اسنادی و کتابخانه ای بوده است . نتایج پژوهش بیانگر آن است که خانه ، فراتر از کالبد، معانی مختلفی را در خود جای می دهد و به نوعی ترکیبی تجربی و انتزاعی از زمان و مکان، متاثر از فرهنگ در بستر اجتماع ،بیشتر تجلی گر مفاهیمی معنوی بوده است تا مادی و کالبدی . همچنین کیفیات موجود در طراحی مسکن در دهه های گذشته تنزل یافته و به کمیات وابسته شده است ؛ بخشی از این موضوع، به دلیل تغییرات کالبدی بوده است که در شیوه ی تفکیک فضایی ، مرزبندی فضاها و مرکزیت و فضای جمعی پدید آمده و امکان خاطره آفرینی فضای خانه را کمتر نموده است . اما بخش دیگر، به تغییر ذهنیت ساکنان و نوع نگرش نسل های مختلف به دنیای امروزی ، وابسته بوده است .

Keywords:

خانه , فرهنگ , محرمیت , قاجار , پهلوی دوم , کرمان.