اثرات زیست محیطی کارخانه سیمان کاوان بوکان بر آلودگی عناصر سمی در خاک

مطالعه حاضر تعیین میزان آلودگی و منبع اصلی فلزات سنگین در خاک محدوده کارخانه سیمان کاوان بوکان است . بدین منظور تعداد ۲۱ نمونه خاک از اطراف این کارخانه جمع آوری شد. نمونه ها از عمق ۱۰-۵ سانتی متری تهیه و برای تعیین فلزات آلومینیوم، مس ، کادمیوم، نیکل و... با روش ICP آنالیز شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، میانگین کلی میزان فلزات سنگین آلومینیوم، آرسنیک ، کادمیوم، کبالت ، کروم، مس ، آهن ، منگنز و نیکل در ۲۱ نمونه از خاکهای اطراف کارخانه ، بیشترین مقدار میانگین فلز، برای منگنز ppm) ۱/۵۸۰) و کروم ppm) ۹/۱۰۸) و کمترین آن، کادمیوم ppm) ۲۲/۰) و آلومنیوم و آهن ثبت شده است . همچنین در مقایسه استاندارد USEPA با استاندارد میانگین عناصر سنگین نمونه های خاک اطراف کارخانه سیمان کاوان بوکان نشان می دهد که عناصر آرسنیک ، کروم و نیکل در اطراف کارخانه سیمان بوکان بالاتر از حد تعیین شده توسط استاندارد جهانی USEPA می باشد و عناصر کادمیوم، کبالت ، مس و منگنز پایین تر از حد استاندارد می باشد. نتایج نشاندهنده بالاترین همبستگی بین عناصر کبالت و مس ، کبالت و کروم ، کبالت و نیکل ، کروم و نیکل ، کروم و مس دیده می شود و رابطه ی معنی دار مثبت نشان می دهد. در بین این عناصر، آرسنیک ، کادمیوم و منگنز با هیچ یک از عناصر رابطه ی معنی داری نشان نداد. نتایج شاخص زمین انباشتگی (Igeo) بیانگر آن است که ، فلز سنگین کبالت ، کروم و مس در طبقه یک (غیرآلوده تا کمی آلوده) قرار می گیرند. نیکل نیز، کمی آلودگی از خود نشان می دهد و در طبقه دو (کمی آلوده) قرار گرفته است . نتایج بدست آمده از ضرایب غنی شدگی نشان می دهد عنصر نیکل در بیشتر ایستگاهها دارای غنی شدگی بیشتر از ۳ یعنی غنی شدگی متوسط می باشد. در کل روند تغییرات میزان غنی شدگی عناصر سنگین در خاکهای اطراف کارخانه سیمان بوکان را می توان به صورت Ni>Cr > Co >Cu> Mn> As >Cd نشان داد.

Keywords:

فلزات سنگین , ضریب غنی شدگی , شاخص زمین انباشتگی , فاکتو آلودگی , کارخانه سیمان