بررسی ویژگی های مساجد دوره ایلخانی خراسان

شرق ایران در ادوار مختلف تاریخی خود، دارای اهمیت سیاسی ، اقتصادی ، نظامی و فرهنگی بوده است ، ویژگی های خاص این منطقه ، این اهمیت را در طول تاریخ برای این منطقه به همراه داشته است . آنچه در ارتباط با تاریخ فرهنگ و تمدن در این دوره دارای اهمیت است مرکزیت قرار داشتن خراسان است . بنابراین زادگاه اولین هنر اسلامی ایرانی را می توان خراسان معرفی کرد و از آن جایی که معماری اسلامی ایرانی برای اولین بار خود را در مساجد نمایان ساخت ، بررسی معماری مساجد خراسان در سده های اولیه لازم به نظر می رسد هم زمان با فتوح مسلمین در خراسان مساجدی بنا شد که بر اساس مطالعه مسلمانان هر شهری که فتح می کردند، در راستای تعالیم اسلامی و سیرهی پیامبر، مسجدی بر اساس مدل مسجد پیامبر در شهرها بود. البته به مرور زمان تغییراتی در ساختمان مساجد ایجاد شد. بخشی از مساجد ایلخانی در خراسان عبارتنداز: مسجد جامع سبزوار ،آق قلعه ، شیخ احمد جامی و خسروشیر که نتایج حاصله ازبررسی حاکی از آن است در دوره ایلخانی دگرگونی هایی در تناسب و نیازش ساختمان ها رخ داد و ساختمان هایی با اندازه بسیار مرتفع و باریک ساخته شد، تعیین این تناسبات نشان می دهد که روح معماری ایلخانی در تلاش برای نشان دادن عظمت و شکوه بوده است . یکی از هنرهایی که در این دوره مورد توجه بوده است هنر گچبری است . که آثار زیادی از آن در قالب تزیینات معماری است . معماری دوره ایلخانی جنبه جهانی ، امپراتوری و جنبه محلی داشت . در دروه ایلخانی در پایه ریزی طرح مسجد از هندسه گوناگون و متنوعی استفاده شده است ، این امر به این دلیل است که در معماری این دوره بر محور عمودی تاکید بسیاری دارند. لذا در این جستار به معرفی معماری برخی مساجد دوره ایلخانی در خراسان می پردازیم .

Keywords:

دوره ایلخانی , ویژگی معماری , تزئینات معماری , خراسان , مسجد