بررسی اثرات بیوچار بر عملکرد و اجزاء عملکرد خیار گلخانه ای در شرایط کم آبیاری

ایران به عنوان یکی از کشورهای واقع درکمربند خشک کره زمین بوده و کمبود آب یکی از مشکلات اساسی در این مناطق به ویژه در بخش کشاورزی می باشد. تنش آبی گیاهان یکی از روش های صرفه جویی در مصرف آب است و یکی از راه های کاهش بحران آب، مدیریت آب در تامین نیاز آبی گیاهان زراعی می باشد. از این رو ارقامی از گیاهان زراعی را باید انتخاب کرد که تحت تنش آبی تحمل بیشتری داشته باشند و محصول کمتر کاهش پیدا کند. یکی از راه های افزایش بهره وری از آب، نگه داشتن میزان تولید محصول در سطح کنونی توام با کاهش آب مصرفی است.بیوچار از سوختن توده های زیستی با حداقل و یا عدم حضور اکسیژن تولید می شود، این فرآیند متفاوت از سوختن واقعی می باشد. در سوختن واقعی، مقدار زیادی از اکسیژن برای اکسیداسیون کامل کربن به Co۲ در زیست توده فراهم است. بنابراین عملا تمام کربن زیست توده به Co۲ تبدیل می شود و تنها خاکستر و مقدار کمی از کربن باقی می ماند. محدود کردن دسترسی به اکسیژن منجر به تثبیت بیشتر کربن در زیست توده می شود، با این حال راندمان تولید کربن معمولا ۵۰ درصد یا کمتر می باشد. استفاده از بیوچار به دلیل توانایی بالا یکی از راه هایی است که مورد توجه قرار گرفته است. این آزمایش در گلخانه ای واقع در ۱۰۰ کیلومتری بیرجند(روستای میریک) با طول جغرافیایی ۳۳ درجه و ۲۴ دقیقه شمالی و ۵۹ درجه و ۲۹ دقیقه شرقی انجام شد. جهت بررسی اثر مصرف مقادیر مختلف بیوچار و تنش خشکی بر میزان رشد عملکرد خیار گلخانه ای آزمایشی به شکل اسپلیت پلات با دو عامل مقادیر مختلف کاربرد بیوچار B در چهار سطح و تنش خشکی Iدر سه سطح در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار بصورت پشته ای و جمعا در ۳۶ کرت به طول ۸۰ و عرض ۴۰ سانتی متر انجام گرفت.تیمار های آزمایشی شامل بیوچار در چهار سطح (۰، ۴،۲و ۶ گرم در هر کیلوگرم خاک) و تنش آبی در سه سطح(۱۰۰،۷۵ ،۵۰ درصد نیاز آبی) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد بیوچار روی شاخص های قطر خیار با متوسط قطر۰۷/ ۳ میلیمتر، قطر ساقه با متوسط قطر ۸۵/۹ میلیمتر، ارتفاع بوته با متوسط ارتفاع ۱۶۵ سانتی متر، ارتفاع خیار با متوسط ارتفاع ۹/۱۶ سانتی متر، کارایی مصرف آب با متوسط ۲/۲ کیلوگرم بر مترمکعب، تعداد برگ با متوسط تعداد ۴۵ و وزن خیار با متوسط وزن ۵۸/۴ تن در هکتار در سطح یک درصد تاثیر معنی دار داشته است. اثرمتقابل تنش آبی و بیوچار بر شاخص های کارایی مصرف آب، وزن خیار و ارتفاع خیار در سطح یک درصد و بر شاخص های قطرخیار و قطرساقه در سطح پنج درصد معنی دار بوده ولی بر شاخص های تعداد برگ و ارتفاع بوته اثر معنی داری نداشته است بنابراین نتایج نشان میدهد افزودن بیوچار در خاک در رشد گیاه اثر مثبتی خواهد داشت و میتوان مقاومت گیاه را در برابر تنش آبی افزایش داد و بیشترین عملکرد را از گیاه خیار شاهد بود.

Keywords:

صلاح خاک , تنش خشکی , زغال زیستی , شاخص های رشد گیاه , کارایی مصرف آب