بررسی متغیرهای اجتماعی و مهاجرت بر کاربرد تنوعات گویشی و زبانی در شهر تهران از دیدگاه زبان شناسی اجتماعی- شناختی

در پژوهش حاضر، شان و منزلت اجتماعی زبان ها و گویش های ایرانی، با توجه به میزان کاربرد آن ها در جامعه زبانی شهر تهران، نسبت به مقولات اجتماعی از منظر واقعیت های شناختی پشت پرده کاربرد واقعی زبان، در چارچوب نظریه لکتال مورد بررسی قرار گرفته است. محققان با استفاده از این نظریه کاربرد-محور، میل و گرایش فردی گویندگان زبان نسبت به گونه های زبانی متفاوت را با در نظر گرفتن متغیرهای مستقل اجتماعی سطح مالی و شغل به تصویر کشیده اند.بزار به کارگرفته شده در این پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته به شیوه پیمایشی و مصاحبه هستند. در این پژوهش میدانی، داده های زبانی از ۳۱۴ شرکت کننده به صورت نیمه تصادفی از جامعه زبانی مهاجرین در شهر تهران، دارای اصالت های زبانی ترکی، لکی، کردی، بلوچی و مازندرانی و نیز گویش های مشهدی، لری، همدانی، اصفهانی و یزدی گردآوری شده اند. برای دریافت نتایج آماری از مقیاس لیکرت، آلفای کرونباخ، ارزش p-value ، آزمون تک بعدی تی استیودنت استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کاربرد گونه غیرمعیار در بازنشستگان بیش از دیگر مشاغل است و به لحاظ سطح مالی، طبقه ضعیف بیشترین کاربرد گونه غیرمعیار را دارند. در نهایت ۵۴/۸۳ درصد از گویندگان گونه های زبانی در تهران، در گفتار روزانه ی خود در جامعه، از گونه معیار زبان استفاده کرده اند. به لحاظ مولفه مهاجرت، مهاجرین نسل اول، کاربرد گونه زبانی غیر معیار بیشتری نشان داده اند.

Keywords:

تنوعات گویشی , تنوعات زبانی , مهاجرت , زبانشناسی اجتماعی-شناختی , لکتال , متغیرهای اجتماعی , زبانشناسی اجتماعی