تصادف داروینی و جهش ژنتیکی از نگاه فلسفه اسلامی

بی گمان، نظریه تکامل داروین از نظریه های علمی ای است که توانسته تاثیر شگرفی در حوزه های گوناگون دانش بشری بگذارد و در رشته های مختلفی از قبیل فلسفه دین و الهیات به بحث پردامنه‎ای تبدیل شود. این نظریه از مولفه های گوناگونی شکل یافته که فهم نادرست آن، در بسیاری از موارد به جدال های بیهوده منتهی شده است؛ از جمله این مولفه ها می توان به «تصادف و شانس» اشاره کرد. بررسی ها نشان می دهد که برای این واژه‎ها (تصادف و شانس) معانی گوناگونی همچون «پدیده بی علت، پدیده مجهول العله و پدیده برآمده از فاعل بی هدف» ارائه شده است و هر کس بر اساس یکی از این معانی به اظهار نظر پرداخته است. به‎علاوه اینکه مولفه تصادف از سوی زیست شناسانی چون «داوکینز» بهانه ای برای انکار خداوند نیز قرار گرفته است. در مقابل، فیلسوفان اسلامی بر اساس ارزیابی این سه معنا، تصادف زیستی به معنای دوم و سوم را ممکن دانسته و از نگاه فلسفی تبیین پذیر می دانند. اما بر این نکته پافشاری می کنند که پذیرش تصادف به این دو معنا هیچ گاه در مقابل خداباوری نیست. بنابراین می توان به جهانی دو سطحی باور داشت که خداوند در طول آن قرار دارد و رویدادهای تصادفی در عرض آن در حال شدن هستند.

Keywords:

نظریه تکامل , چارلز داروین , ریچارد داوکینز , تصادف , جهش ژنی , فلسفه اسلامی