موضع ویتگنشتاین در باب دوگانه واقع گرایی ناواقع-گرایی در زبان دین (بر اساس تفسیر دی. زد. فیلیپس)

موضوع پژوهش حاضر مطالعه موضع ویتگنشتاین در باب ماهیت واقع­گرا یا ناواقع­گرای زبان دین است. به همین منظور تفسیر دی. زد. فیلیپس از ویتگنشتاین متاخر مبنای بحث قرار گرفته و تلاش شده است تا مسئله زبان دین، در چارچوب الگوی واقع­گرایی  ناواقع­گرایی مورد بررسی قرار گیرد. پرسش اصلی تحقیق این است که آیا مواضع ویتگنشتاین (به ویژه بر اساس شرحی که فیلیپس ارائه می دهد) را می توان در حکم یک موضع سوم در تقابل با دوگانه واقع­گرایی ­ ناواقع­گرایی دانست؟ بر همین مبنا ابتدا شرح مختصری از دو موضع واقع گرایانه و ناواقع گرایانه نسبت به باورهای دینی ارائه شده و سپس موضع ویتگنشتاین در این زمینه (مطابق تفسیر فیلیپس) مطرح شده است. یافته­های پژوهش حاضر نشان می­دهد که به زعم فیلیپس و در چارچوب الگوی نظری ویتگنشتاین، واقع­گرایی و ناواقع­گرایی مفاهیمی مبهم و نارسا به شمار می­روند که ضروری است بر پایه الگوی کارکردی معنا مورد بازسنجی قرار گیرند. فیلیپس به تبعیت از ویتگنشتاین، دوگانه واقع­گرایی ناواقع­گرایی را دوگانه­ای کاذب دانسته و بر این باور است که زبان دین، نه زبانی واقع­گراست و نه زبانی ناواقع­گرا؛ بلکه زبان ماهیتی توصیفی دارد نه تجویزی که معنایی خاص را بر اساس عمل فرد افاده کرده و لذا ضروری است متعلق و معنای آن نیز بر پایه عمل فرد مومن در بازی زبانی دین و نحوه زندگی دینی مورد تحلیل قرار گیرد.

Keywords:

واقع گرایی , ناواقع گرایی , ویتگنشتاین , فیلیپس , بازی زبانی , صور حیات