مقایسه عصاره گیاه خولنجان (Alpinia officinarum) و داروی لتروزول در نرسازی ماهی تیلاپیای نیل (Oreochromis niloticus)

توانایی کنترل جنسی یکی از مهمترین عوامل تجاری و کارآمد در صنعت آبزی پروری است. تغییر جنسیت و کنترل بلوغ جنسی از مهمترین اهداف القای هورمون در آبزیان است. خولنجان Alpinia officinarum گیاهی از خانواده زنجبیل و بومی چین است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر عصاره ریزوم گیاه A. officinarum با دوز های مختلف بر نرسازی بچه ماهی تیلاپیای نیل و مقایسه آن با داروی شیمیایی لتروزول بود. تعداد ۲۷۶۰ قطعه نوزاد تیلاپیای نیل هفت روز پس از لقاح با میانگین وزنی ۰۰۲/۰ ± ۰۲۶/۰ گرم در ۲۴ آکواریوم ۲۰۰ لیتری به طور مساوی و کاملا تصادفی ر ها شدند. نوزادان به مدت ۳۰ روز آزمایش شدند. نرسازی نوزادان با استفاده از یک ترکیب بازدارنده آروماتاز (لتروزول) و عصاره اتانولی ریزوم A. officinarum در هشت تیمار شامل دو گروه شاهد (شاهد، خوراک بدون افزودنی و حلال، خوراک آغشته به اتانول) و ۳ تیمار آزمایشی لتروزول شامل ۲۰۰ ،۳۰۰ و ۴۰۰ میلی گرم در کیلوگرم خوراک و عصاره اتانولی ریزوم A. officinarum در ۳ تیمار آزمایشی شامل غذای آغشته به ۲۰۰، ۳۰۰ و ۴۰۰ میلی گرم عصاره اتانولی A. officinarum در هر کیلوگرم خوراک و هر تیمار با ۳ تکرار انجام شد. برای اندازه گیری هورمون تستوسترون از طریق whole-body و روش ELISA استفاده شد. برای تعیین جنسیت نوزاد ماهی از روش اسکواش استفاده شد. اندازه گیری فراسنجه­های رشد، بقا، تعیین جنسیت و شاخص گنادوسوماتیک انجام شد. برای بررسی معنی داری از آزمون واریانس یکطرفه و آزمون دانکن در سطح ۰۵/۰ استفاده شد. بر اساس نتایج، کمترین سطح تستوسترون در تیمار شاهد (۱۱۶/۰ نانوگرم در گرم) و بیشترین میزان در تیمار ۴۰۰ میلی گرم (۴۷۵/۰ نانوگرم در گرم) عصاره خولنجان مشاهده شد (۰۵/۰>p). بیشترین و کمترین درصد نر و ماده در لتروزول (۴۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم) به طور معنی­داری مشاهده شد (۰۵/۰p<). بر اساس نتایج، کمترین وزن نهایی و نرخ رشد ویژه در پایان ۳۰ روز در تیمار شاهد و حلال و بیشترین در تیمار های حاوی A. officinarum مشاهده شد (۰۵/۰p<). کمترین و بیشترین میزان FCR و شاخص گنادوسوماتیک در پایان آزمایش در تیمارهای A. officinarum به ترتیب با ۳۰۰ وmg/kg ۴۰۰ مشاهده شد (۰۵/۰p<). تفاوت معنی­داری در نرخ بقا در تمام گروه های آزمایشی مشاهده نشد (۰۵/۰p>). با توجه به پاسخ مثبت عصاره اتانولی ریزوم خولنجان با دوز ۴۰۰ میلی گرم در کیلوگرم در ایجاد جنس نر در بچه ماهیان تیلاپیا در حدود ۹۲% و برتری معنی­دار در شاخص های وزن، نرخ رشد ویژه و شاخص گنادوسوماتیک نسبت به تیمار لتروزول می توان از آن برای تولید ماهیان تک جنس نر تیلاپیای نیل در مراکز تکثیر و پرورش استفاده کرد.

Keywords:

نرسازی , تیلاپیای نیل , لتروزول , شاخص گنادوسوماتیک