بررسی صفات ریزریختی برگ و گرده در جنس افرای (.Acer L) ایران
Publish place: Ecology of Iranian Forests، Vol: 12، Issue: 1
Publish Year: 1403
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 109
This Paper With 14 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
JR_IFEJ-12-1_011
Index date: 15 June 2024
بررسی صفات ریزریختی برگ و گرده در جنس افرای (.Acer L) ایران abstract
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: جنس افرا (.L Acer) از خانواده Aceraceae اغلب درختانی خزان کننده اند که تقریبا پراکنش همه آنها در مناطق معتدله نیم کره شمالی است. این جنس دارای ۱۴۸ تا ۱۵۰ گونه سراسر جهان است و در فلورهای مختلف ایران به حضور ۸ تا ۱۰ گونه بومی از این جنس اشاره شده است. برخی از گونه های افرا در جنگلهای هیرکانی دارای ارزش تجاری فراوانی هستند و ارتفاع این درختان به ۴۰ تا ۴۵ متر می رسد. جنس افرا از مهم ترین عناصر رویشی درختی در اغلب رویشگاه های جنگلی ایران است و جنگل های هیرکانی بیشترین تنوع آرایه های این جنس در ایران را در خود جای داده است. علی رغم مطالعات مولکولی و ریختی بر روی اعضای این جنس در دنیا، بررسی های کاملی در زمینه صفات ریزریختی آن ها صورت نگرفته است. بنابراین، تحقیق حاضر به تشریح ارزش رده بندی صفات ریزریختی اپیدرم برگ و گرده اعضای این جنس در ایران می پردازد.
مواد و روش ها: در این پژوهش ۱۱ آرایه افرای موجود در ایران (۹ آرایه بومی و ۲ آرایه وارداتی) از رویشگاه های هیرکانی و زاگرس جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت. آرایههای مورد بررسی عبارت بودند از:
A. monspessulanum subsp. ibericum, A. monspessulanum subsp. turcomanicum, A. monspessulanum subsp. cinerascens, A. palmatum, A. negundo, A. cappadocicum, A. campesstre, A. mazandaranicum, A. platanoides, A. velutinum, A. hyrcanum
نمونه های برگ هریک از پایهها، از شاخههای رشد کرده در آفتاب تهیه و جهت جلوگیری از کپک زدن بهروش نمونههای هرباریومی خشک شدند. نمونههای خشک شده برگ جهت تهیه برش بهمدت ۳ دقیقه در آب جوش قرار گرفتند. سپس با استفاده از تیغ جراحی برش های نازکی از اپیدرم فوقانی و تحتانی وسط برگ و از مجاورت رگبرگ مرکزی تهیه شد. جهت رنگبری و شفاف شدن نمونهها، بهمدت ۵ دقیقه در محلول آب ژاول قرار داده شدند. پس از شستشوی با آب مقطر در زیر میکروسکوپ نوری عکسبرداری و مطالعه شدند. برای مطالعه با استفاده از میکروسکوپ الکترونی، اپیدرم سطح پشتی و رویی برگ و نمونههای گرده گلهای هریک از آرایهها بر روی پایههای آلومینیومی چسبانده شد. سپس با استفاده از دستگاه لایه نشان طلا بر سطح کلیه نمونههای گرده و برگ، ورقههای نازک طلا پاشیده شد و با استفاده از Scanning Electron Microscope فلیپس عکسبرداری شدند. شدت ولتاژ ۲۰ کیلو ولت و بزرگنمایی تصاویر از ۲۵۰۰ تا ۵۱۰۰ برابر بوده است. نوع گرده، صفات ریختشناسی گردهها، مومهای اپیکوتیکولی، کرکها، شکل دیواره سلولهای اپیدرم، تیپ روزنه، تراکم و شاخص روزنه از میکروفوتوگرافهای تهیه شده، طبقهبندی و مطالعه شد.
یافته ها: ریختشناسی موم های اپیکوتیکولی در آرایه هایی همچون A. velotinum، A. mazandaranicum، A. hyrcanum، A. platanoides و حتی برخی از زیرگونه های A. monspessulanum کاملا منحصربه فرد بوده است. ساختارمندترین نوع موم های اپیکوتیکولی در velotinum A. مشاهده شد. به طوری که اطراف برخی از روزنه ها ساختارهای روزت مانند مدوری را تشکیل می دهند که در هیچ آرایه دیگری قابل مشاهده نبود. سطح تحتانی برگ در platanoides A. نیز بهطور منحصربه فردی با یک لایه کاملا صاف و یکدست از موم پوشیده شده بود. ساختارهای خاصی از موم بر سطح monspessulanum subsp. cinerasens A. و mazandaranicum A. مشاهده می شود که باعث میشود سطح سلول های اپیدرمی آرایه اولی برجسته و در دومی فرورفته بهنظر برسد. بیشترین شاخص روزنه و تعداد روزنه در واحد سطح مربوط به دو گونه غیربومی یعنی
یعنی palmatumA. و negundoA. و کمترین آن مربوط به آرایه های A. mazadaranicum ،A. monspessulanum subsp. turcomanicum ،A. velutinum var velutinum ،A. monspessulanum subsp. cinerascens بود که بسیاری از روزنهها در زیر لایههای موم اپیکوتیکولی پوشیده و مدفون میشوند و در اطراف سایر روزنهها نیز کرکها و کریستالهای موم جهت کاهش میزان تبخیر و تعرق حضور مییابند. بنابراین می توان اذعان نمود آرایه های بومی نام برده مقاومت به خشکی بالاتری نسبت به سایرین دارند. الگوی دیواره سلول های اپیدرم آرایه ها، در سه نوع مختلف طبقه بندی شد؛ متمایزترین آن ها در A. platanoides دیده شد که دیواره کاملا مواج داشت. دیواره نسبتا مواج فقط در A. negundo دیده شد و در سایر آرایه ها دیواره سلولی صاف و مستقیم مشاهده شد. تیپ سلول های همراه روزنه در همه آرایه ها آنموسیتیک بود درحالی که در A. mazandaranicum تیپ پاراسیتیک کاملا متمایز و غالب بوده است. کرک ها در همه آرایه های واجد کرک، ساده و بدون انشعاب بودند که از نظر اندازه به دو گروه دارای کرک های کوتاه و دارای کرک هایی بلند قابل تفکیک هستند. در هیچیک از صفات ریختی گرده نظیر شکل گرده (Isopolar کشیده یا Prolate تا کروی یا spheroidal)، تزیینات اگزینی (شیاردار یا Striate)، فرم شکافهای گرده (Colpi) و حتی تعداد شکاف های گرده (سه شکاف-حفره ای Tricolporate) تمایز اختصاصی منحصر به آرایه خاصی مشاهده نشد.
نتیجه گیری کلی: نتایج تحقیق حاضر نشان داد، صفات ریزریختی برگ می تواند به حل مشکلات ردهبندی جنس افرا کمک کند. اما ریختشناسی و نوع گرده برای این جنس چنین قابلیتی را ارائه نمی دهد. در کل تمایز صفات اپیدرم میان آرایه های جنس افرای مورد مطالعه نشان داد که سطح زیرین برگ، دارای مشخصه های اپیدرمی مفیدی بهخصوص از نظر مومهای اپیکوتیکولی است که می تواند نقش مهمی در طبقه بندی، توصیف و تعیین حدود آرایه ها ایفا نموده و به عنوان ابزاری مفید در سیستماتیک گیاهی استفاده شود.
بررسی صفات ریزریختی برگ و گرده در جنس افرای (.Acer L) ایران Keywords:
Epicuticular wax , Maple tree , SEM , Stomatal index , Trichomes , افرا , شاخص روزنه , کرک , موم های اپی کوتیکولی , میکروسکوپ الکترونی
بررسی صفات ریزریختی برگ و گرده در جنس افرای (.Acer L) ایران authors
داود کرتولی نژاد
Faculty of Desert Studies, Semnan University, Semnan, Iran Faculty of Desert Studies, Semnan University, Semnan, Iran
فاطمه شایان مهر
Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
علیرضا مشکی
Faculty of Desert Studies, Semnan University, Semnan, Iran
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
