بازتعریف سیاست آموزش عالی در چارچوب تقاضای جامعه ایران از دانشگاه

سیاست گذاری آموزش عالی برای توسعه اثربخش نهاد دانشگاه در ایران، ناگزیر از شناخت تنوع و شدت تقاضاهای مختلف جامعه ایران از نهاد دانشگاه می باشد. بدون این شناخت، سرمایه گذاری برای اصلاح و توسعه دانشگاه ها بدون توجه به وضعیت تقاضای پیش روی دانشگاه ها موثر نبوده و سبب هدررفت بیشتر منابع کشور خواهد شد. ازاین رو هدف پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد و مولفه های تقاضاهای مختلف جامعه ایران از نهاد دانشگاه بوده است. این پژوهش به روش کیفی پایه و مبتنی بر مطالعه و بررسی تجربه زیسته کنشگران موثر و صاحبنظران آموزش عالی کشور انجام گرفت. در این راستا ۳۹ نفر شناسایی شد که با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، تجارب ۲۳ نفر از ایشان تا دست یابی به اشباع نظری، مورد کاوش قرار گرفت. به منظور تحلیل داده ها، روش تحلیل مضمون کیفی و برای بررسی اعتبار و روایی یافته ها، فنونی مانند سه سویه سازی داده ها، بازبینی مستقل و توصیف زمینه ای استفاده شد. مطابق با یافته های پژوهش، سه مقوله اصلی در زمینه تقاضای اجتماعی شامل «نردبان معیشت و منزلت اجتماعی»، «نردبان فضیلت و فرهیختگی اخلاقی» و «نردبان مشارکت مدنی و کنشگری اجتماعی»؛ و نیز صرفا یک مقوله اصلی در زمینه تقاضای اقتصادی شامل «تقاضای سیگنالینگ و تربیت تکنسین و نیروی کار ماهر» که نشان دهنده سطح پایین تقاضای اقتصادی جامعه ایران از نهاد دانشگاه بود؛ و نهایتا شش مقوله اصلی در زمینه تقاضای سیاسی شامل «کنترل کارکردهای انتقادی دانشگاه»، «ارائه خدمات مستشاری»، «ترویج ایدئولوژی انقلاب اسلامی»، «تحول بنیادین علوم انسانی»، «رهبری جامعه ذیل نظریه ولایت فقیه» و «ارائه الگوی بدیل توسعه مبتنی بر مکتب انقلاب اسلامی» شناسایی شد. این پژوهش نشان داد تقاضای محدود نظام اقتصادی به تبع ساختار غیررقابتی، شبه انحصاری و رانتی آن از یک طرف و نیز غلبه وجه سلبی تقاضای نظام سیاسی مبنی بر کنترل کارکردهای انتقادی دانشگاه از طرف دیگر، به نوعی سبب گسیختگی و جدا افتادگی دانشگاه از زیست بوم خود و عدم ارتباط پویای آن با مسائل اصلی اقتصادی و سیاسی جامعه شده است.

بازتعریف سیاست آموزش عالی در چارچوب تقاضای جامعه ایران از دانشگاه Keywords:

تقاضای آموزش عالی , سیاست آموزش عالی , زیست بوم دانشگاه , ماموریت دانشگاه , ایران