سیویلیکا را در شبکه های اجتماعی دنبال نمایید.

واکاوی مفهوم دولت مداری در سنت سیاست نامه نویسی ایران عصر میانه (بررسی تطبیقی سیرالملوک، کتاب النصیحه و نصیحه الملوک)

Publish Year: 1403
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 100

This Paper With 30 Page And PDF Format Ready To Download

Export:

Link to this Paper:

Document National Code:

JR_IRSJ-10-1_005

Index date: 30 June 2024

واکاوی مفهوم دولت مداری در سنت سیاست نامه نویسی ایران عصر میانه (بررسی تطبیقی سیرالملوک، کتاب النصیحه و نصیحه الملوک) abstract

پژوهش حاضر به دنبال واکاوی مفهوم دولت مداری در سنت فکری سیاست نامه نویسی دوره میانی ایران است؛ تا به این سوال پاسخ دهد که مولفه های الگوی سیاست نامه نویسی از حیث دولت مداری، در آثار مکتوب این دوره با توجه به تضعیف خلافت اسلامی و شکل گیری سلطنت های نیمه مستقل شامل چه ویژگی هایی بوده و نسبت آن با اندیشه دولت در ایران چگونه است. بعداز تبیین مولفه های چهارگانه «توامانی دین و سیاست»، «پادشاهی و سلطنت محوری»، «رعیت داری و تعامل عادلانه» و «حفظ قدرت و نفی مخالفان» با استفاده از «روش تطبیقی» به بررسی این شاخص ها میان آثار (سیرالملوک، کتاب النصیحه و نصیحه الملوک) پرداخته شد. یافته های تحقیق بیانگر آن است که خواجه به دنبال ایجاد فره ایزدی و مشروعیت دینی برای پادشاه بوده، عنصرالمعالی سلطنت زمینی را جایگزین مشروعیت دینی کرده و غزالی راهی میانه را در قالب نظریه ی ظل الله است. هر سه متفکر، گرانیگاه خود را حول محور پادشاه قرار داده اند اما ایجاد دیوان عریض مختص به خواجه بوده و عنصرالمعالی و غزالی به ترتیب در جایگاه های بعدی قرار می گیرند. جهت «رعیت داری و تعامل عادلانه» عنصرالمعالی و غزالی به کنترل رعیت و لشکر از طریق نظام های اخذ خراج و صدور فرمان اشاره کرده اند اما خواجه کمتر از بقیه به موضوع عدالت پرداخته است. به ترتیب خواجه، عنصرالمعالی و غزالی در آثار خود به دنبال «بسط»، «کسب» و «حفظ» قدرت بودند. در مجموع می توان نتیجه گرفت فرآیندهای حاکم بر شکل گیری دولت در ایران نشان می دهد که دولت امری تاسیسی بوده و در ادامه متون سیاست نامه ها، بازتاب دهنده تجربه دولت مداری ایرانیان است تا در «سیاست عملی» به اقتضائات نظام های سیاسی جدید پاسخ داده شود.

واکاوی مفهوم دولت مداری در سنت سیاست نامه نویسی ایران عصر میانه (بررسی تطبیقی سیرالملوک، کتاب النصیحه و نصیحه الملوک) Keywords:

واکاوی مفهوم دولت مداری در سنت سیاست نامه نویسی ایران عصر میانه (بررسی تطبیقی سیرالملوک، کتاب النصیحه و نصیحه الملوک) authors

مهدی امیدی

دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام

سعید محمدی

علوم سیاسی/دانشجوی دکتری علوم سیاسی/دانشگاه تهران