مدلسازی قیمت تمام شده خدمات بانکی با استفاده از روش هزینه یابی مبتنی بر فعالیت و پویایی شناسی سیستم

مقدمه و اهداف: پاسخگویی به نیاز سهامداران و سرمایه گذاران، کسب سود و درآمد و پوشش هزینه های جاری از بزرگ ترین اهداف هر واحد اقتصادی است. بانک ها و موسسه ­های مالی نیز از این قاعده مستثنا نیستند و محاسبه و درک هزینه از مهم ترین فعالیت ­های آن ها به­ شمار می ­رود. رشد سازمان ها در دنیای رقابتی امروز نیازمند اتخاذ استراتژی­ های مناسب درجهت افزایش کیفیت خدمات و محصولات و کاهش قیمت تمام شده آن­ها است. برای رسیدن به این هدف در­اختیار­داشتن ابزاری برای تحلیل هزینه های مرتبط و سیاست گذاری در زمینه بهای تمام شده خدمات و محصولات اهمیت بسزایی دارد. در عصر حاضر، شرکت هایی که از سیستم هزینه یابی سنتی استفاده می کردند، مجبور به کنارگذاری سیستم قدیمی خود و پذیرش سیستم های هزینه یابی جدیدتر شده ­اند. سیستم های هزینه یابی سنتی عمدتا از اندازه گیری های حجمی برای تخصیص هزینه ها استفاده می­ کردند؛ اما سیستم های هزینه یابی مدرن باید پویا و انعطاف پذیر باشند و امکان محاسبه انواع مختلف هزینه ها از جمله محصولات، فعالیت ها، کانال های توزیع و مشتریان را با در­نظر­گرفتن همه تنوع و پیچیدگی هایی که مشخص کننده فرآیندهای تولید و کسب وکار مدرن هستند، فراهم کنند. در این پژوهش، مدلی برای محاسبه بهای تمام شده خدمات بانکی مبتنی بر هزینه یابی بر مبنای فعالیت طراحی و ارائه شده است. روش ها: با توجه به شاخص ها و تعاریف موجود از انواع روش پژوهش، پژوهشی حاضر از نوع توسعه ای-کاربردی است. با توجه به وجود عوامل مختلف تاثیرگذار بر قیمت تمام شده و اثرات غیرخطی و حلقوی آن ها و در­نظر­گرفتن بانک به عنوان یک سیستم پیچیده، از روش پویایی شناسی سیستم­ ها برای مدل سازی بهره گرفته شد. از نظر گردآوری داده ­ها، این پژوهش از نوع توصیفی است. روش های گردآوری داده ها، مطالعات کتابخانه ای شامل بررسی منابع و مراجع موجود در زمینه هزینه یابی بر مبنای فعالیت و اصول پویایی شناسی سیستم ها، شبیه سازی های صورت گرفته در خصوص بهای تمام شده خدمات بانکی با رویکرد پویایی شناسی سیستم ها و منابع دیگر اعم از کتاب­ها، مجلات، مقاله ­ها و پایان نامه های داخل و خارج از کشور از طریق کتابخانه های معتبر، مراکز جست­ وجوی اطلاعات و سایت های معتبر است.  یافته ها: در این پژوهش مدل ­های تفضیلی مربوط به دو محصول، یعنی محصول مضاربه و محصول سپرده طراحی شده است؛ سپس نمودارهای علت و معلولی و نرخ و حالت آن­ها رسم شده و پس از آزمون مدل ­ها، سیاست های پیشنهادی طراحی و مقایسه شده ­اند. در این پژوهش، چهار سیاست ارتقای بهره­ وری، تعدیل نیروی انسانی، بازمهندسی فرایندهای کسب وکار و مکانیزه­ کردن فرایندها برای بهبود رفتار سیستم پیشنهاد شده است. برای انتخاب بهترین سیاست، یعنی سیاستی که بتواند بیشترین میزان کاهش هزینه­ ها را در دوره مشابه به دنبال داشته باشد، همه سیاست ها با هم مقایسه شدند. نتایج این مطالعه نشان می­ دهد که سیاست مبتنی بر مکانیزه­ شدن و بازمهندسی فرآیندها سیاست بهتری هستند؛ بنابراین سیاست گذاری عمومی بانک برای کاهش قیمت تمام شده محصولاتش می ­تواند ترکیبی از بازمهندسی فرایندها و بعد مکانیزه کردن آن­ها باشد. نتیجه گیری: با درنظرگرفتن محیط پویای کسب وکار و بانک به عنوان یک سیستم پیچیده که در آن متغیرهای زیادی از یکدیگر تاثیر پذیرفته و بر روی هم تاثیر می­ گذارند، از رویکرد پویایی شناسی سیستم ­ها برای مدل سازی بهای تمام شده خدمات بانکی استفاده شد. نتایج شبیه سازی نشان می دهد سیاست گذاری عمومی بانک برای کاهش قیمت تمام شده محصولاتش می تواند ترکیبی از بازمهندسی فرایندها و مکانیزه ­کردن آن ها باشد.

Keywords:

قیمت تمام شده خدمات بانکی , هزینه ­یابی بر مبنای فعالیت , پویایی شناسی سیستم , بازمهندسی فرایندها , مکانیزه کردن فرایندها