تحلیل کتیبه های درب امامزاده حمزه دهدشت و جایگاه آن در شناخت مضامین مذهبی شیعی (آیات و ادعیه)

مقابر مذهبی، به خصوص حرم های امامزادگان، از دیرباز مورد احترام مسلمانان و بهویژه شیعیان قرار داشته است. در حکومتهای شیعی مذهب، این ارادت و توجه بیشتر بود. آثاری که با توجه به اقبال مردم منطقه به آن می توانست چون رسانه های در تبلیغ باورهای حاکمان سیاسی وقت نیز ایفای نقش کند. حکومت آل بویه، به عنوان اولین حکومت فراگیر و نیرومند شیعیان در قرن ۴ و ۵ ق، به این گونه بناها عنایت داشت و در متون تاریخی به مواردی از توجه ویژه آنان در این باره یاد شده و در کنار آن برخی آثار مذهبی باستان شناختی از آن دوران نیز به همین امر گواهی میدهد. امامزاده حمزه دهدشت، در استان کهگیلویه و بویراحمد، در منطقه باستانی ارجان، از بناهای کهن باقی مانده از صدر اسلام است و در چوبی آن، که اکنون به شماره ۳۲۹۲ در موزه ملی ایران نگهداری میشود، حاوی پیام های مذهبی ویژهای است.پیش از این، برخی از محققان به شاخصه های بصری یا توصیف کتیبه های این در توجه نموده اند، اما به تحلیل مضامین و پیام ها در آن چندان عنایتی نداشته اند. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی به این پرسش می پردازد که در کتیبه های این در کهن از چه مضامینی بهره برده شده و آن مضامین و پیام ها در باورهای شیعی چه جایگاهی دارند؟ بیان اهمیت ویژه این اثر و توجه به نکاتی ویژه در مستندسازی برخی ادعیه معروف شیعی از دیگر مطالبی است که در این پژوهش به آن توجه شده است. نتایج اولیه این پژوهش نشان داد که این اثر علاوه بر منظر زیبایی شناختی و شاخصه های بصری ارزشمند، از لحاظ مضامین و محتوای خود اثری ویژه بوده و در اعتبارسنجی برخی از منابع مکتوب دست اول شیعی کارآیی دارد. مضامین و محتوای کتیبه ها نیز از لحاظ اجتماعی بازگوی وضعیت سیاسی و فرهنگی شیعیان وقت و حضور توانمند مذهب امامی در آن منطقه است.

Keywords:

درب چوبی , تشیع , امامزاده حمزه , آل بویه , کتیبه