واکاوی تغییرات بارش فرین زمستانی با استفاده از داده های GPCP در منطقه ایران

در پژوهش حاضر از داده های، پروژه اقلیمی بارش جهانی ( GPCP ) به صورت روزانه برای دوره ی ۲۶ ساله از سال ۱۹۹۷ - ۲۰۲۲ ، برای ارزیابی تغییرات بارش فرین در ایران، استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در فصل زمستان، برای ارتفاعات زاگرس و البرز و مناطق مرکزی و شرق و جنوب شرق ایران ، روند بارش فرین، کاهشی بوده است. همچنین از بررسی شدت و فراوانی وقوع بارش فرین میتوان اظهار کرد که عبور سامانه های بارشی که از مدیترانه و دریای سرخ وارد ایران می شوند با ارتفاعات غربی برخورد کرده و باعث بارش موثر می شود نسبت به مناطق مرکزی و شرقی ایران که عمدتا کویری می باشد. که این ارتفاعات غربی به نوبه خود موجب تغییرات در روند فضایی بارش در ایران می شود. گرمایش زمین در چند دهه گذشته به شدت افزایش یافته و یکی از پیامدهای آن تاثیر بر بارش به ویژه بارش های فرین است. در پژوهش حاضر با واکاوی داده های شبکه بندی شده GPCP در دوره ۱۹۹۷ تا ۲۰۲۲ در منطقه ایران، تغییرات زمانی و مکانی بلندمدت در شدت، فراوانی و روند بارش فرین در فصل زمستان تعیین شده است. در هر نقطه شبکه ۹۵ امین صدک بارش روزانه به عنوان آستانه بارش فرین تعریف می شود. بارش روزانه حداقل ۱ / ۰ میلیمتر به عنوان آستانه بارش برای محاسبه و تعیین فرین های بارش در نظر گرفته می شود. نتایج بیانگر روند کاهشی تغییرات بارش میانگین و فرین در فصل زمستان برای منطقه ایران است که تاثیر بیشتر گرمایش زمین بر بارش فرین نسبت به بارش میانگین را نشان می دهد. بیشترین شدت و فراوانی بارش فرین مربوط به مناطق غرب و جنوب غرب ایران و ارتفاعات زاگرس و کمترین آن مربوط به نواحی مرکز، شرق، جنوب شرق و شمال شرق ایران است. نتایج بررسی روند تغییرات بلند مدت بارش فرین نشان می دهد که روند شدت بارش فرین در منطقهجنوب غرب ایران به صورت معناداری کاهش یافته است و در دیگر مناطق کشور روند معناداری وجود ندارد .

واکاوی تغییرات بارش فرین زمستانی با استفاده از داده های GPCP در منطقه ایران Keywords:

تغییرات زمانی و مکانی بارش , بارش فرین , ایران , GPCP