بررسی عملکرد سد باطله معدن مس مزرعه اهر از لحاظ پایداری و نشت

پایداری سدهای باطله از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی از اهمیت زیادی برخوردار است. پایداری و ایمنی این سدها یکی از نگرانی­های کشورهای معدنی جهان از جمله ایران است. سد باطله معدن مس مزرعه در ۱۸ کلیومتری شمال شهرستان اهر، واقع شده است. این سد باطله به منظور ذخیره باطله حاصل از کارخانه تعلیظ و کاهش آلودگی معادن منطقه احداث شده است. تراز کنونی سد باطله پس از احداث و دو مرحله ترفیع  ۲۰۸۵ (متر بالاتر از سطح دریا) و با ارتفاع ۴۷ متر از بستر می­باشد. ساختگاه سد مورد مطالعه در زون زمین ساختی البرز غربی واقع شده است. هوازدگی توده سنگ در سطح و در راستای درزه­ها در حد کم تا متوسط ارزیابی می­گردد. بطور کلی شاخص کیفی توده­سنگ تا عمق ۲۰ متری از سطح زمین در حد خیلی ضعیف تا ضعیف و در اعماق بیشتر در حد متوسط تا عالی است. بر اساس نتایج آزمایش لوژان، تراوایی ساختگاه در بستر سد تا عمق حدود ۱۲ متر بطور متوسط ۳۵ لوژان و در تکیه­گاه­ها کمتر از ۵ لوژان تعیین شده است. در این تحقیق پایداری و عملکرد سد از لحاظ نشت از طریق مطالعات میدانی و تحلیل تعادل حدی با نرم افزارهای Seep/W و Slope/W مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده نشان می­دهد شیروانی­های بالادست و پایین­دست سد ضریب پایداری لازم را دارند. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل نشت، آب­بندی بستر اینگونه سدها بر اساس نفوذپذیری ساختگاه در زمان احداث آن­ها لازم می­باشد.

Keywords:

تحلیل پایداری , تحلیل نشت , زمین شناسی زیست محیطی , سد باطله