تحلیلی نقادانه بر روایات عاشورایی سبط بن جوزی در «تذکره الخواص»

مقتل الحسین(ع) تذکره الخواص در زمره مقاتل تاریخی روایی قرن هفتم هجری است که از جهت مذهب نویسنده، محتوای گزارش‎های عاشورایی و اثرگذاری بر مقاتل دوران پس از خود قابل توجه است. بخشی از گزارشی که سبط بن جوزی از قیام امام حسین(ع) ترسیم کرده، برخاسته از روایات مقاتل متقدم است و بخشی دیگر جزء متفردات او به شمار می آید. در متفردات وی گاه، آشفتگی‎های متنی دیده می شود که با وقایع مسلم تاریخی ناسازگار بوده و در مواردی بنابر رویکرد شیعی شان امام معصوم خدشه دار شده است، بگونه ای که پایه و اساسی برای نقل دانشوران قرون بعدی محسوب می‎شود. لذا مقتل وی مخاطب را در موطن تامل و تردید می افکند و حتی در برخی موارد، شیعه را متاثر از اعتقاداتی خاص معرفی می کند. این مقاله که با رویکردی تحلیلی انتقادی سامان یافته، می کوشد تا با بررسی جامع تک تک گزاره های عاشورایی این کتاب به برخی از هجمه های تحریفی که نخستین بار در میان روایات عاشورایی جای گرفت، اشاره کند و نیز مطالب تاریخی و روایی آن را که عمده‎ترین مباحث مورد تردید و دقت در این مقتل است مورد ارزیابی قرار دهد.

Keywords:

تذکره الخواص , سبط بن جوزی , روایات عاشورایی , مقتل الحسین(ع) , نقد متن