بررسی اثرات اقلیم برتنوع و کیفیت بهره گیری از نور طبیعی در فضای بازار سنتی ایران مقایسه دو بازار در دو اقلیم سرد DS و گرم و خشک BS نمونه موردی بازار اصفهان و همدان

استفاده مناسب از نورطبیعی و ایجاد شرایط روشنایی مطلوب در بازارها و مراکز خرید ، به میزان قابل توجهی منجر بهکاهش مصرف انرژی الکتریکی می شود . و این موضوع در کنار توجه به تغییرات اقلیمی که در حال اتفاق است ، اهمیت و لزومبررسی دقیق تر ارتباط مولفه های اقلیمی با عناصر طراحی را نشان می دهد . در ابینه سنتی معماری ایران بویژه بازارهای سنتی ودر اقلیم های مختلف ، عناصر نورگیری و اقلیمی متفاوتی به کار گرفته شده است که بررسی تفاوت های ساختاری و کالبدی آنهانشان دهنده بخشی از تاثیر تفاوت اقلیمی است . در این مقاله نحوه ی عملکرد و تناسبات انواع عناصر نورگیر در فضای بازار و تفاوت آنها در دو شهر تاریخی همدان با اقلیم سرد Ds و اصفهان با اقلیم گرم وخشک Bs تحلیل و مقایسه شده است . و به این منظور ابتدا گونه بندی انواع عناصر نورگیر و ابعاد و تناسبات آنها در هر دو بازار به تفکیک بخش های مختلف انجام شد .سپس میزان روشنایی طبیعی دریافت شده در ساعات مختلف سه روز تابستانی اندازه گیری و بصورت همزمان توسط پرسش نامهمیزان رضایت افراد مورد سنجش قرار گرفت . همچنین نحوه ترکیب بندی ساختاری روشنایی طبیعی و سایر عناصر فضا در هر قسمت با روش عکسبرداری HDR و تحلیل چند مولفه بصری مشخص گردید . معناداری ارتباط بین ابعاد و تناسبات نورگیرها و اقلیم گرم وخشک بسیار بیشتر از اقلیم سرد بوده و ابعاد سطح نورگذر تابعی از تناسبات ارتفاعی فضا می باشد . در هر دو اقلیم ،عناصر نورگیر علاوه بر تامین روشنایی طبیعی ، امکان تهویه طبیعی را نیز فراهم می کردند ، که در اقلیم سرد و در فصول سردتمهیداتی بمنظور جلوگیری از هدر رفت گرما ، و در اقلیم گرم تمهیداتی بمنظور کنترل تابش مستقیم وجود داشته است .همچنین یافته های پژوهش نشان می دهند که ارتباط معناداری بین مشخصات فیزیکی نورگیرها ( سطح نورگذر ، عمق وابعاد پلانی ) و تناسبات کالبدی بازار ( نسبت ارتفاع به عرض ، نسبت فاصله نورگیر به کل ارتفاع ) و میزان شاخص های روشناییاندازه گیری شده وجود دارد . همچنین در اقلیم گرم و خشک به دلیل نیاز زیاد به تهویه مستقیم و دوری از تابش مستقیم آفتاب ،بیشتر از نورگیرهای مشبک کناری نسبت به عناصر نورگیر سقفی بهره گیری شده است که با توجه به ارتفاع بیشتر سقف در ایناقلیم نسبت به اقلیم سرد این امکان بوجود آمده است

Keywords:

عناصر نورگیر , بازار های سنتی , نور طبیعی , اقلیم سرد Ds اقلیم گرم و خشک Bs