کاربردهای درست و نادرست شاخص های سیمای سرزمین

بوم شناسی سیمای سرزمین در دو دهه ی اخیر شاهد شور و هیجان زیادی بوده است. یکی از دلایل این شور وارد کردن تحلیل فضایی و مدل سازی در تحقیقات بوم شناختی است، اما هنوز انتظارات زیادی از تحلیل های سیمای سرزمین و افزایش درک و پیش بینی ما از فرآیندهای بوم شناختی برآورده نشده است. در پژوهش های تحلیل سیمای سرزمین تا کنون سه نوع مشکل اساسی شناسایی شده است: اشتباهات مفهومی در تحلیل الگوی سیمای سرزمین، محدودیت های ذاتی شاخص های سیمای سرزمین و کاربردهای نادرست این شاخص ها. به عنوان مثال؛ بسیاری از پژوهش های مربوط به تحلیل سیمای سرزمین با توصیف های کمی الگوی فضایی پایان می پذیرند، گویی الگوی فضایی خودبخود توضیح دهنده فرآیند است، که البته این طور نیست. علاوه براین، شاخص های سیمای سرزمین و اطلاعات نقشه ای گاهی بدون آزمون معنای بوم شناختی آنها بکار برده می شوند که نه تنها باعث تفسیر اشتباه می شوند؛ بلکه منجر به نتیجه گیری بی معنا نیز می شوند. همچنین، به دو دلیل تحلیل همبستگی این شاخص ها دچار مشکل می شوند: کمبود داده ناشی از دشواری آزمایشهای بزرگ مقیاس و رفتار پیچیده شاخص ها ناشی از واکنش متغیر آنها به تغییرات در مقیاس و الگوی مکانی. این مشکلات بیانگر چالش های بزرگی در تحلیل سیمای سرزمین، به ویژه درخصوص ارتباط الگو با فرآیند هستند. در این مقاله، به مشکلات مورد نظر پرداخته می شود و برخی راه حل های آن ارائه می گردد.

Keywords:

Conceptual flaws , GIS and map data , Landscape pattern analysis , Pattern and process , Scale