مدل ساختاری- تفسیری عوامل موثر بر رفتار خرید سبز (خرید محصولات دوستدار محیط زیست)

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و تحلیل رفتار خرید سبز در بین دوستداران و فعالان عرصه محیط زیست و در عین حال بررسی یک مدل مفهومی- تحلیلی توسعه یافته از عوامل موثر بر رفتار خرید سبز در بین این قشر از مصرف کنندگان می باشد. روش شناسی تحقیق ترکیبی می باشد که در بخش کیفی به منظور شناسایی عوامل موثر بر رفتار خرید سبز پیشینه تحقیق و مبانی نظری مرتبط با موضوع بررسی و مرور شد و از این طریق مهمترین مولفه های تاثیرگذار بر رفتار خرید سبز شناسایی شد و بخش کمی نیز از طریق تشکیل ماتریس خود تعاملی ساختاری به دنبال طراحی الگوی ساختاری-تفسیری است که در این بین تعداد ۲۰ نفر از فعالان و خبرگان عرصه محیط زیست انتخاب و در نهایت جمع آوری اطلاعات از طریق پرسش نامه محقق ساخته صورت گرفت. بنابراین، پژوهش حاضر از طریق تحلیل ساختاری- تفسیری و تحلیل میک مک به دنبال طراحی الگویی مبتنی بر دسته بندی و تفکیک عوامل موثر بر رفتار خرید سبز می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که متغیرها در چهار سطح قرار گرفتند. در بالاترین سطح یعنی سطح چهارم متغیرهایی چون نگرانی های محیط زیستی، تعهدات مذهبی و قیمت محصول قرار دارند، به عبارتی این مولفه ها به عنوان ارکان غایی عوامل موثر بر رفتار خرید سبز شناسایی شدند که بر سایر عوامل و سطوح پایین تاثیر می گذارند. نتایج حاصل از تحلیل میک مک نشان داد متغیرها در سه گروه متغیرهای مستقل یا کلیدی (تاثیرگذار)، ارتباطی (پیوندی) و وابسته (تاثیرپذیر) قرار گرفتند و هیچ متغیری در گروه متغیرهای خودگردان قرار نگرفت. در نهایت پیشنهاد می شود که دولت ها، سیاست گزاران محیط زیست و شرکت های تجاری از طریق راه اندازی کمپین های تبلیغاتی، مردمی و تقویت آموزه های دینی در زمینه رفتار خرید سبز، حس مسئولیت پذیری، نوع دوستی و وطن دوستی را در بین آحاد مردم ارتقا دهند و از این طریق با صرفه جویی در منابع، حفاظت از محیط زیست و پایداری محیطی منافع نسل های آتی را تامین کنند.

Keywords:

Green shopping , Environmental friendly products , structural-interpretive model , MICMAC , Theory of Planned Behavior