طراحی و ساخت خشک کن خورشیدی گیاهان دارویی (مورد مطالعاتی : مرزه خوزستانی )

خشک کردن یکی از قدیمی ترین روشهای نگهداری محصولات کشاورزی بعد از برداشت تا زمان استفاده یا فراوری است و از جمله عواملی است که نقش بسزایی در حفظ کیفیت محصولات دارد. در انتخاب نوع روش خشک کردن باید به نوع اندام مورداستفاده و نوع ماده موثره توجه نمود و براین اساس روش مناسبی مورداستفاده قرارداد. هدف از این تحقیق حاضر طراحی و ساخت خشک کن خورشیدی به منظور خشک کردن گیاهان دارویی و ارزیابی استفاده از آن برای مطالعه در مورد خشک کردن گیاه دارویی مرزه خوزستانی بود. خشک کن از یک کلکتور برای جذب و ذخیره انرژی خورشیدی ، از یک کابینت خشک کن و دو فن برای ایجاد تهویه مناسب و تسریع در عمل انتقال حرارت از کلکتور به کابینت خشک کن تشکیل شده است . ابتدا به منظور تعیین پارامترهای بهینه کارکرد دستگاه مانند سرعت مناسب جریان هوا در خشک کن ، زاویه بهینه کلکتور نسبت به افق و انتخاب جنس بستر مناسب کلکتور خشک کن ، اندازهگیری های اولیه ای انجام گرفت و به مدت نه روز در طی تابستان ۱۴۰۰ در خرمآباد، مورد ارزیابی قرار گرفت . نتایج به دست آمده نشان دادند که سرعت مناسب جریان هوا در خشک کن برابر دو متر بر ثانیه ، زاویه مناسب کلکتور نسبت به افق برابر ۲۰ درجه و جنس مناسب کلکتور خشک کن آلومینیوم (رنگ سیاه) است . بعد از تعیین شرایط بهینه کارکرد خشک کن ، تاثیر دو روش خشک کردن (طبیعی و استفاده از خشک کن خورشیدی ) بر زمان خشک کردن و درصد اسانس گیاه مرزه خوزستانی مورد بررسی قرار گرفت . نتایج به دست آمده نشان داد که روش خشک کردن تاثیر معنی داری بر زمان خشک کردن دارد و متوسط زمان خشک شدن گیاه مرزه در روش طبیعی برابر در آفتاب ۲۴۰ دقیقه و در روش استفاده از خشک کن خورشیدی برابر ۱۸۰ دقیقه محاسبه شد. روش خشک کردن تاثیر معنی داری بر میزان اسانس استخراج شده از گیاه مرزه نداشت ، اما کمترین میزان اسانس ۷۸/۱ درصد وزنی و بیشترین میزان اسانس ۸۴/۱ درصد وزنی به ترتیب مربوط به روش طبیعی (آفتاب) و خشک کن خورشیدی بود.

Keywords:

خشک کردن , خشک کن خورشیدی , مرزه خوزستانی , اسانس .