تخمین میزان انتشار آلاینده های گلخانه ای، برآورد هزینه اجتماعی و ردپای اکولوژیک ناشی از مصرف سوخت فسیلی در یک شرکت صنعتی

سابقه و هدف: در سال های اخیر آلودگی هوا به عنوان یکی از مهمترین ریسک فاکتورهای مشارکت کننده در موضوع سلامت شهروندان و بروز مشکلات زیست محیطی مطرح شده است. تعیین میزان انتشار و هزینه ای که آلاینده های سوخت های فسیلی بر سلامت انسان ها تحمیل می کنند رویکردی موثر است که می تواند یک برآورد مالی از اثرات زیان بار این ترکیبات در اختیار مدیران و تصمیم گیرندگان شهری و صنعتی قرار داده و آنها را به منظور مدیریت بهینه منابع و انتشار آلودگی کمتر به محیط زیست توانمند سازد. این مطالعه شامل برآورد میزان انتشار، هزینه های اجتماعی و ردپای اکولوژیک آلاینده های NOx، SO۲، SO۳، CO، SPM، CO۲، CH۴ و N۲O ناشی از مصرف سه نوع سوخت فسیلی گاز طبیعی، بنزین و گازوئیل در یک مجموعه صنعتی است. مواد و روش ها: محدوده مطالعاتی دربرگیرنده یک شرکت صنعتی در غرب تهران است. ابتدا اطلاعات مربوط به مصرف سه نوع سوخت فسیلی شامل گاز طبیعی، بنزین و گازوئیل در بخش های اصلی مصرف کننده این صنعت شامل موتورخانه، خودروهای سواری و صنعتی در سال ۱۴۰۱ جمع آوری گردید. با در اختیار داشتن میزان سوخت مصرف شده از هر منبع سوخت فسیلی و بر اساس مبلغ پایه هزینه اجتماعی هر آلاینده که در ترازنامه انرژی سال ۱۳۹۰ منتشر شده است نسبت به برآورد اولیه هزینه اجتماعی آلاینده ها اقدام شده و سپس این هزینه ها با اختصاص ضرایب اصلاحی (با توجه به تغییر قیمت ها از سال ۱۳۸۱ تاکنون)، واقعی سازی شدند. نتایج و بحث: مطابق با برآورد به عمل آمده در مجموع ۶۴/۱۹۴۳۸۸۰ مترکعب گاز طبیعی در بخش موتورخانه ها، ۶۴۴۳۵ لیتر بنزین و ۴۶۱۴۸۲ لیتر نفت گاز در حوزه وسایل نقلیه سواری و سنگین در سال ۱۴۰۱ در این شرکت مصرف شده است. نتایج نشان داد نرخ انتشار گازهای آلاینده NOx، SO۲، SO۳،CO ، SPM، CO۲، CH۴ و N۲O به ترتیب ۶۸/۱۷۲۷۸، ۱۷/۷۶۹۴، ۳۴/۹۰، ۴۶/۲۵۹۷۲، ۷۹/۶۴۰۰، ۰۱/۴۰۸۸۸۶۰، ۴۳/۱۸۷، ۸۱/۷۸ کیلوگرم در سال ۱۴۰۱ بوده است. آلاینده CO۲با ۰۱/۴۰۸۸۸۶۰ کیلوگرم بیشترین مقدار و آلاینده SO۳ با ۳۴/۹۰ کیلوگرم کمترین میزان انتشار را در این سال داشته اند. بر اساس ضریب انتشار بدست آمده از ترازنامه انرژی سال۹۹، هزینه اجتماعی گازهای آلاینده NOx، SO۲،CO ، SPM، CO۲، CH۴ به ترتیب ۴۳۷۰۸۱۵۰۷، ۵۹۲۰۰۵۴۱۷، ۲۰۵۳۱۲۳۰۶، ۱۱۶۰۳۸۶۹۳۱، ۱۷۲۲۹۳۵۸۶۱، ۱۶۵۹۴۶۳ ریال در سال تخمین زده شد که نشان می دهد گازهای CO۲ و CH۴ به ترتیب بالاترین و کمترین هزینه اجتماعی را به محیط زیست تحمیل می کنند. پس از واقعی سازی قیمت های ثابت سال ۱۳۸۱، کل هزینه اجتماعی ناشی از انتشار آلاینده های اندازه گیری شده بر اساس رویکرد نرخ ارز و نرخ تورم به ترتیب در حدود ۴۱۱۹۳۸۱۴۸۶ و ۱۶۳۸۳۷۲۵۹۸۳ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۱ تخمین زده شد. محاسبات مربوط به برآورد ردپای اکولوژیک سوخت های فسیلی مصرف شده حاکی از آن است که مصرف سوخت بنزین با ۸۷/۲۲ هکتار بیشترین و گاز طبیعی با ۳۳/۹ هکتار کمترین ردپای اکولوژیک را ایجاد کرده اند. ضمن اینکه کل ردپای اکولوژیک ایجاد شده در حدود ۹۳/۵۰ هکتار محاسبه گردیده است.نتیجه گیری: هزینه اجتماعی تحمیلی آلاینده ها در این مطالعه نتایج متفاوتی را با توجه به حجم انتشار آنها نشان داد. در حالی که بخش موتورخانه با مقدار ۶۹/۲۶۶۵۵۳۶۴ بیشترین سهم را در انتشار گازهای گلخانه ای داشت ولی لیفتراک ها بیشترین هزینه اجتماعی را به میزان ۱۸۰۸۱۱۵۵۵۴ ریال به محیط زیست تحمیل کرده اند که دلیل آن بالا بودن میزان انتشار سه آلاینده NOx، SPM و SO۲ از لیفتراک و همچنین بالاتر بودن هزینه اجتماعی این سه آلاینده در تراز نامه انرژی نسبت به سایر آلاینده ها می باشد.

تخمین میزان انتشار آلاینده های گلخانه ای، برآورد هزینه اجتماعی و ردپای اکولوژیک ناشی از مصرف سوخت فسیلی در یک شرکت صنعتی Keywords:

هزینه اجتماعی , آلودگی هوا , ردپای اکولوژیک , سوخت فسیلی