نیازهای اطلاعاتی و انتظارات جامعه آذری ساکن در استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان از کتابخانه های عمومی

هدف: پژوهش حاضر قصد دارد به کشف نیازهای اطلاعاتی و انتظارات جامعه آذری ساکن در استان ­های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان از کتابخانه ­های عمومی بپردازد. روش: این پژوهش با رویکرد کمی و به روش پیمایش با ابزار پرسشنامه محقق ­ساخته انجام شد. جامعه پژوهش شامل کتابداران، کاربران و غیرکاربران کتابخانه ­های عمومی در استان­ های آذربایجان­ شرقی، آذربایجان­ غربی، اردبیل و زنجان بود که به شیوه نمونه ­گیری تصادفی ساده و خوشه­ ای انتخاب شدند. روایی محتوایی و صوری پرسشنامه از سوی متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم اجتماعی تایید شد. برای بررسی پایایی پرسشنامه از روش آزمون-بازآزمون استفاده شد. بازه زمانی انجام پژوهش سال­ های ۱۳۹۹-۱۴۰۰ بود. برای تجزیه و تحلیل داده­ ­ها و پاسخ به سوالات پژوهش از آماره­ های فراوانی، میانگین و آزمون کروسکال-والیس استفاده شد. یافته­ ها: شبکه های اجتماعی مهم ترین منبع کسب اطلاعات در گروه کاربران و غیرکاربران استان های مورد مطالعه بودند. موضوعات مورد علاقه شرکت ­کنندگان به ترتیب روان شناسی، مهارت­ های زندگی و آموزش زبان بودند. شرکت ­کنندگان ترجیح می ­دهند که منابع اطلاعاتی غیردرسی و سرگرمی به دو زبان فارسی و ترکی آذری باشد. مهم ترین نکته در ارتباط با کمیت و کیفیت منابع اطلاعاتی توجه ناکافی به منابع مربوط به فرهنگ و زبان جامعه آذری بود. آنها توجه به منابع اطلاعاتی مربوط به فرهنگ و زبان جامعه آذری را ضروری می دانند. در زمینه شناسایی نیازهای آموزشی، آموزش مهارت های عمومی زندگی مهم ترین نیاز آموزشی شناسایی شده توسط جامعه مورد مطالعه بود. از دیدگاه کاربران، داستان ­سرایی به زبان ملی؛ از دیدگاه غیرکاربران، ارائه اطلاعات کاریابی؛ و از دیدگاه کتابداران، برگزاری برنامه ­های فرهنگی-هنری از مهم ترین نیازهای فرهنگی-اجتماعی کتابخانه­ های عمومی استان­ های مورد مطالعه محسوب می شود. اصالت/ارزش: جامعه مورد مطالعه طیف وسیعی از نیازهای اطلاعاتی، آموزشی، اجتماعی-فرهنگی و خدماتی را داشتند. آنها بر لزوم توجه بیشتر به منابع مربوط به فرهنگ و زبان جامعه آذری تاکید داشتند. کتابخانه­ های عمومی باید خدمات و منابع متناسب با نیازها و انتظارات خاص جامعه آذری را طراحی و ارائه کنند. بدین طریق هم به حفظ میراث و فرهنگ اقوام کمک می­ کنند و هم موجبات مراجعه و استفاده بیشتر از کتابخانه­ های عمومی را در استان­ های مورد مطالعه فراهم می­ سازند.

Keywords:

Assessment , Information needs , service-educational needs , socio-cultural needs , Azari community , public libraries , ارزیابی , نیاز اطلاعاتی , نیازهای خدماتی-آموزشی , نیازهای فرهنگی- اجتماعی , جامعه آذری , کتابخانه های عمومی