پیامد های سیاسی و اجتماعی حضور خوارج در خوزستان در عصر امویان

عدم خشنودی مردم خوزستان از حضور فاتحان عرب ، نارضایتی از عمال بنی امیه ، محیط آشفته و ناامنی های اجتماعی و سیاسی ، مالیات های سنگین ، قحطی و خشکسالی ، اقلیم هماهنگ با شبه جزیره عربستان ، جاده های ارتباطی مناسب بین عربستان و خوزستان و نزدیک بودن این ولایت به زادگاه خوارج و خصوصا اعمال خشونت امویان نسبت به این فرقه ، زمینه ها و عوامل تسریع در مهاجرت ، پذیرش و تثبیت خوارج را در خوزستان فراهم آورد . به این ترتیب خوارج که به عنوان یک گروه سیاسی ، اجتماعی و مذهبی در خوزستان ظهور کردند ، توانستند با طرح اندیشه برابری و مساوات طلبی و دوری از برتری نژادی ، نظر مردم این ولایت را به خود جلب و با برخورداری از حمایت های مالی آنان لشکریان و پیروانی را فراهم آورده و در این منطقه به فعالیت و نبرد علیه حکومت مرکزی بپردازند . به طوری که در دهه هفتاد هجری ، فرقه ای از آنان به نام ازارقه در نقاط مختلف ایران پراکنده شدند .خوارج ازارقه با جذب هواداران فراوان و برخورداری از حمایت های مالی و نظامی مردم خوزستان ، قریب به دو دهه ، یعنی از سال ۶۵ تا ۷۹ ه.ق در این ولایت به جنگ و گریز با حکومت مرکزی پرداختند .به این ترتیب حضور گسترده خوارج در خوزستان در طول دوره اموی ، این منطقه را به عنوان مرکز اصلی زد و خورد آنان با والیان حکومت بنی امیه در آورد و به ناامنی های سیاسی و اجتماعی و نارضایتی مردم در این ولایت افزوده شد .هدف این پژوهش با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و بهره مندی از مهم ترین متون تاریخی و جغرافیایی و نیز اهم تحقیقات و پژوهش های جدید ، بررسی پیامدهای سیاسی و اجتماعی حضور فرقه خوارج در ولایت خوزستان در دوران بنی امیه و واکنش مردم این ولایت به حضور آنان در این سرزمین است .پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از این که حضور خوارج در خوزستان موجب چه تحولاتی در تاریخ سیاسی و اجتماعی این ولایت در دوران بنی امیه گردید .فرضیه مطرح شده در مورد این واقعه تاریخی عبارت است از این که برخلاف تصور برخی از محققین ، به نظر می رسد هدف ورود خوارج به خوزستان حل مشکلات اجتماعی و کاهش رنج مردم این ولایت به واسطه تسلط ظالمانه حکام بنی امیه نبوده است . بلکه این ورود در پی درگیری این فرقه با حکومت مرکزی و سپس برخی مطالبات سیاسی و مذهبی خود بوده و این حضور هیچگونه تاثیری بر بهبود شرایط سیاسی و اجتماعی مردم این ولایت نداشته است و حتی دردسرهای ناشی از حضور خوارج و تداوم شورش های پی درپی و تقابل فیزیکی چندین ساله آنان با بنی امیه ، بر رنج ، آسیب و نگرانی مردم خوزستان افزوده است .

پیامد های سیاسی و اجتماعی حضور خوارج در خوزستان در عصر امویان Keywords:

خوزستان , اسلام , امویان , خوارج