تعقیب کیفری جرایم زیست محیطی در قوانین موضوعه

مقاله حاضر از پژوهش های تحلیلی است که به صورت کتابخانه ای و اسنادی انجام شده است . این تحقیق از نظر دادهها توصیفی و از نظر نحوه گردآوری دادهها کیفی می باشد. ابزار تحقیق فیش برداری و یادداشت برداری می باشد و یافته های تحقیق نشان داد که جرایم زیست محیطی در قوانین موضوع جایگاه ویژه و خاصی دارند. در ایران به دلیل ناکارمدی ابزارهای اقتصادی در کنترل تخریب محیط زیست ، قانونگذار به سمت جرم انگاری فعالیت های مخرب محیط زیست رفته و از الگوی سنتی عدالت کیفری یعنی اعمال حبس و جریمه نقدی استفاده کرده است . اما این مجازاتها به دلایل متعددی مانند قابلیت کمتر در پیشگیری و ضعف در الزام به ترمیم محیط زیست کارآمدی لازم را نداشته اند. در اینجا الگویی از عدالت ترمیمی محیط زیستی لازم است تا بر اساس آن ملاحظات اقتصادی و محیط زیستی هر دو رعایت شود که این الگو بر توسعه پایدار مبتنی است . برای این منظور لازم است تا از مجازاتهای سبز به عنوان ابزاری برای عدالت ترمیمی محیط زیستی استفاده شود که بار اقتصادی کمتر داشته و می تواند از تخریب محیط زیست پیشگیری کند مانند الزام به ترمیم محیط زیست ، الزام متخلف به شرکت در اقدامات حفظ محیط زیست به جای مجازات زندان، محرومیت از کمک های مالی و فنی دولتی ، استفاده از مجازتهای علیه اعتبار تجاری موسسات متخلف . با وجود اتخاذ این الگو در برخی کشورها، اما نظام حقوق محیط زیست ایران متکی بر چنین راهکاره نوآورانهای نیست و به ناچار یا از مجازات ناکارامد سنتی یعنی زندان، جریمه نقدی یا تعطیلی موسسات آلاینده برای مقابله با تخلفات محیط زیستی استفاده می کند که در نهایت همساز با اصل توسعه پایدار نیست . البته در موارد معدودی اقدامهایی جهت اصلاح نظام جریمه های محیط زیستی انجام شده است مانند تاسیس صندوق ملی محیط زیست .

Keywords:

عدالت ترمیمی , جرایم محیط زیست , عدالت ترمیمی محیط زیست , جرایم زیست محیطی .