تاثیر تلمیحات اسطوره ای در بیان تجربه های عرفانی (بر اساس منطق الطیر عطار)

عارف در بیان اشعار خود، ابزارهایی به کار می برد تا تجربه های روحانی خود را آسان تر به مخاطب القا کند. یکی از این ابزارها، اسطوره است. بر این اساس، می توان تصور کرد که ابزارهای تصویرساز- به ویژه پسااستعاره ها از جمله اسطوره- در شعر عرفانی سهمی مهم دارند. در عرفان، گفته های شاعر درباره امور معنوی و فراپدیداری است. اسطوره نیز از جهانی متفاوت است و می تواند وسیله ای مناسب برای بیان امور معنوی– عرفانی باشد. عطار نیشابوری در منطق الطیر با ترکیب خلاقانه اسطوره و تلمیح با ژرف ساخت تشبیه، تصویرهای زیبا آفریده و با صنایع بلاغی تلمیحی، تصویرسازی کرده است. در این پژوهش، ضمن معرفی این صنعت تلفیقی، یعنی تلمیح اسطوره ای نشان خواهیم داد که عطار در توصیف تجارب عرفانی، از این صنعت چگونه بهره برده و چگونه اسطوره و عرفان را با یکدیگر پیوند زده است. به عبارتی دیگر، هدف از این مقاله، توجه به اسطوره و تلمیح در قالب رمزها و نمادهایی است که در پرتو نوعی احساسات و شهودات زیسته عرفانی و باطنی، فهم و تفسیر می شوند و همچنین دگرگونی اسطوره به عرفان و گذر عناصر و نشانه های آن ها از حماسه تاریخی و ملی به حماسه عرفانی و معنوی.

Keywords:

تصویر , تجربه عرفانی , تلمیح اسطوره ای , منطق الطیر