اثرگذاری عوامل اقلیمی و تبخیرتعرق بر زوال جنگل‎‎های زاگرس مرکزی در استان لرستان

گوناگونی عوامل تاثیرگذار بر زوال بوم سازگان جنگلی زاگرس، قضاوت و برنامه‎‎ریزی را برای آن سخت و مشکل کرده است. هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط بین عوامل اقلیمی (بارش، دمای هوا، رطوبت نسبی و سرعت باد) و تبخیرتعرق مرجع با زوال جنگل‎‎های زاگرس، به عنوان یکی از فرضیات مطرح در رابطه با این پدیده، در استان لرستان بود. بدین منظور از داده‎‎های اقلیمی درازمدت ۹ ایستگاه هواشناسی همدیدی این استان و چهار ایستگاه هواشناسی همدیدی استان‎‎های مجاور استفاده شد. بدلیل اینکه سازمان جنگل‎‎ها، مراتع و آبخیزداری کشور، شروع پدیده‎‎ زوال جنگل را در ناحیه‎‎ رویشی زاگرس این سال گزارش کرده است روند عوامل مورد بررسی در درازمدت و از سال ۱۳۸۰ خورشیدی به بعد بررسی شد. بر اساس نقشه‎‎های موجود زوال جنگل‎‎های استان لرستان، پنج طبقه از نظر زوال در این جنگل‎‎ها در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که عامل بارش در تمامی ایستگاه‎‎ها از سال ۱۳۸۰ خورشیدی به بعد کاهش چشمگیری یافته است (بجز پلدختر) و دمای هوا نیز در کلیه‎‎ ایستگاه‎‎ها بجز پلدختر، در ۱۵ سال اخیر افزایش نشان داده است. در ۱۵ سال اخیر، تبخیرتعرق مرجع نیز در بیشتر ایستگاه‎‎های مورد مطالعه روند افزایشی داشته است. انطباق نقشه‎‎ زوال جنگل با نقشه‎‎های عوامل اقلیمی، عوامل بارش (۷۷۹/۰)، دمای هوا (۷۷۶/۰)، رطوبت نسبی (۶۰۲/۰) و تبخیرتعرق مرجع (۶۷۰/۰) همبستگی معنی‎‎داری را با طبقات زوال جنگل نشان دادند (۰۱/۰ P <). نتایج این پژوهش نشان داد که یکی از مهمترین دلایل خشکیدگی بوم سازگان جنگلی زاگرس، می‎‎تواند تغییر عوامل اقلیمی و تبخیرتعرق مرجع در طی زمانی کوتاه بوده باشد.

Keywords:

بارش , دمای هوا , رطوبت نسبی , زوال اکوسیستم , سرعت باد , فائو-پنمن-مانتیث