شاخص احتمال آسیب پذیری پوشش گیاهی: روشی جهت تعیین خطر بیابان زایی

تعیین خطر بیابان زایی راهکار مناسبی جهت اولویت بندی یک محدوده برای مدیریت و کنترل بیابان زایی است. یک عامل تعیین کننده خطر بیابان زایی، استفاده از شاخص احتمال آسیب پذیری پوشش گیاهی (PVVI) است. جهت انجام این کار، در این تحقیق از شاخص های LST و شاخص EVI به ترتیب از محصولات MOD۱۱A۲ و MOD۱۳A۲ سنجنده MODIS جهت برآورد شاخص های TCI و VCI به منظور برآورد شاخص VHI در استان یزد و در بازه زمانی ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ استفاده شد. شاخص VHI که شدت خشکسالی پوشش گیاهی را نشان می دهد در پنج کلاس طبقه بندی شد. سپس درصد احتمال وقوع هریک از طبقات محاسبه و در وزن هر طبقه که بر اساس شدت خشکسالی عددی بین صفر تا ۴ بود ضرب شد و در نهایت با جمع مقادیر به دست آمده برای هر طبقه، شاخص احتمال آسیب پذیری پوشش گیاهی محاسبه گردید. نتایج نشان داد که به طور کلی در مناطق غربی، شرقی و بخش های جنوبی استان یزد احتمال خطر تخریب پوشش گیاهی و در نتیجه بیابان زایی بیشتر از مناطق دیگر است. بیشترین احتمال وقوع کلاس بدون خشکسالی مربوط به شهرستان ابرکوه (۳۴/۶۸=VHI) و کمترین مقدار آن مربوط به شهرستان اردکان (۵۹/۵۳=VHI) است. شهرستان ابرکوه با ۰۳/۱۴ درصد کمترین و شهرستان اردکان با ۰۲/۴۶ درصد بیشرین مساحت را در کلاس زیاد شاخص PVVI را دارند. همچنین نواحی کویری و اراضی بدون پوشش مانند کفه ابرکوه در کلاس خطر بیابان زایی کم قرار گرفت که دلیل آن می تواند عدم توانایی اکولوژیکی این منطقه در احیا شدن باشد. به طور کلی ارزیابی نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان داد که شاخص PVVI، توانایی این را دارد که بیابان های واقعی را ازز مناطقی که دارای احتمال خطر بیابانزایی هستند، تفکیک کند.

Keywords:

بیابان زایی