ارائه مدل مفهومی تاب آوری شهری در مقابله با زلزله (مطالعه موردی: شهر بم)

زمینه و هدف: شهرها سیستم های پیچیده ای هستند که در برابر تهدیدات ناشی از مخاطرات طبیعی آسیب پذیرند. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل شاخص های تاثیر گذار بر تاب آوری شهری بم و مدلسازی وضعیت شهر از منظر توان تاب آوری در مقابله با زلزله به انجام رسیده است. روش بررسی: در گام اول با تشکیل گروه خبرگان متشکل از ۱۹ نفر و تکمیل دو مرحله پرسشنامه به روش دلفی، ۱۳ معیار و ۳۵ زیرمعیار در قالب چهار مولفه اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیکی و کالبدی جهت انجام تحلیل تاب آوری انتخاب شدند. مقایسات زوجی و تعیین اوزان نهایی به کمک روش تحلیل شبکه ای ANP و با استفاده از نرم افزار Super Decisions به انجام رسیده است. در گام بعدی، آمارهای ۱۵ ساله معیارهای پژوهش جهت تکمیل معادلات ریاضی برای مرحله مدلسازی از سازمان ها و ارگان های ذی ربط جمع آوری گردید. در گام اخر مدل تاب آوری شهر بم با استفاده از نرم افزارStella Architect نسخه ۳.۲ برای مدت زمان ۳۰ سال از ۱۳۸۵ تا ۱۴۱۵ ترسیم شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد مولفه اکولوژیکی با وزن ۴۳۹/۰ بیشترین اهمیت را در تاب آوری شهر بم ایفا می کند. همچنین نتایج مدلسازی مشخص کرد شاخص تاب آوری شهر بم در مقابله با زلزله در سال ۱۴۰۱، رقمی برابر با ۹۶/۴۴ درصد می باشد. بحث و نتیجه گیری: با بررسی نتایج کسب شده می توان بیان کرد شهر بم از منظر تاب آوری شهری در مقابله با زلزله از شرایط ایده آلی برخوردار نیست و با توجه به سابقه لرزه خیزی منطقه، در صورت وقوع حوادث مشابه این شهر توان تاب آوری در شرایط بحرانی را نخواهد داشت.

Keywords:

زلزله , تحلیل شبکه ای , Stella , بم.