بررسی کارکرد ردیف و قافیه در نظام موسیقیایی غزلیات فیضی فیاضی

موسیقی و آهنگین بودن کلام یکی از ارکان اساسی شعر است. قافیه و ردیف نقش آنکارناپذیری در پیکره شعر و انواع موسیقی درونی، بیرونی، کناری و معنوی شعر سنتی، داشته است. از این روی، پیوند موسیقی با صور خیال و دیگر عناصر زیبایی آفرین کلام یکی از نشانه های ثبحر شاعران در سرودن شعر بوده است. ابوالفضل فیضی. ادیب و دانشمند و یکی از بزرگترین شاعران فارسی گوی هند (سده دهم هجری) است. صور خیال و تدابیری که فیضی در قوافی و ردیف بکار برده است، نشان دهنده توجه وی به انواع موسیقی اعم از کناری، درونی، بیرونی و معنوی است. از این روی، پژوهش حاضر جایگاه ردیف و قافیه را در برجسته سازی نظام موسیقیایی غزلیات فیضی فیاضی مورد واکاوی قرار داده است. نتبحه این بررسی حاکی از آن است که ردیف های فعلی، ردیف هایمرکب و بیش از یک رکن عروضی موجب تقویت موسیقی کناری و بیرونی غزلیات فیضی, ارتباط ردیف و قافیه در محور افقی ابیات با صنایع لفظی چون تصدیر یا تکرار، مراعات نظیر، واج آرایی، جناس، تکرار واژه ای پیش از قافیه، هم آهنگ یا مقفا بودن قافیه و ردیف در یک غزل سبب تقویت موسیقی درونی هر بیت شده است. همچنین مواردی چون کاربرد قافیه میانی، تلمیح در قافیه، ردالقافیه, موسیقی معنوی غزلیات فیضی ر غنی ساخته است. علاوه بر این قافیه و ردیف تاثیر بسزایی در خیزابی و جویباری شدن موسیقی در غزلیات فیضی دارند.

Keywords:

قافیه , ردیف , صنایع ادبی , موسیقی کناری , موسیقی درونی , فیضی فیاضی