گذار از سوررئالیسم به رئالیسم جادویی در نفحات الانس جامی

زمانی که دادائیسم در حال از بین رفتن بوده پیروان آن به دور آندره برتون که خود نیز زمانی از دادائیست ها بود گرد آمدند و طرح مکتب جدیدی را ریختند که در سال ۱۹۲۲ به طور رسمی فراواقع گرایی نامیده شد. از اصول شاخص مکتب فراواقع گرایی، سورتالیسم یا ابهام گرایی: نگارش خودکار، تداعی معانی و روبا و تکیه بر ضمیر ناخودآگاه است و هدف سورئالیسم حل تناقض پیشین رویا و واقعیت در یک واقعیت مطلق است و اما رئالیسم جادویی که از دیدگاه تاریخی متاثر از سوررئالیسم است به عنوان سبکی نوین در داستان نویسی با تکیه بر دو اصل رئالیسم و جادو دو مفهومی که ظاهرا تناسبی با هم ندارنده جنبشی نو در ادبیات جهان آغاز کرد؛ جنبشی که می کوشید راه خود را برای برآشوبیدن بر ظلم، دیکتاتوری، استعمار و واپسماندگی فرهنگی، از ادبیات آغاز کند. درکهن ترین متون دینی و اساطیری می توان نشانه هایی از نگارش به سبک سوررئالیستی و رئالیسم جادویی را مشاهده کرد. در ادبیات فارسی نزدیک ترین آثار به ژانر سوررتالیسم و رئالیسم جادویی، حکایت های شهودی عرفانی است. تذکره های عرفانی عارفان، مشایخ و صوفیان آکنده از حکایتهایی است که قالبی داستانی، تخیلی و ذهنی دارند و رویدادهای شگفت و حیرت آور را در بستری واقع گرایانه ارائه میدهند. بنابراین می توان به نوعی سوررئالیسم و رئالیسم جادویی را دارای زیر ساختی عرفان گرایانه دانست و پژوهشحاضر ابتدا تعاریفی در مورد سوررئالیسم و رئالیسم جادویی را آورده و به طور اجمالی با رهیافتی تحلیلی -توصیفی بهبررسی کاربست عناصر و مولفه های سوررئالیستی و رئالیسم جادوبی گوناگون درحکایات نفحات الانس جامی می پردازدو تحلیلی مختصر از تفکر فرامادی سوررئال ها و تفکر فرانگر در عرفان ایرانی را رائه داده است.

Keywords:

سوررئالیسم , رئالیسم جادویی , نفحات الانس , عرفان , جامی