تحلیل فضایی فقر و شکاف اجتماعی در کلان شهرهای ایران - مطالعه موردی: منطقه ۱۱ شهرداری اصفهان

شهرها با چالش های بسیاری مواجه هستند، اما می توان گفت مهمترین مشکلی که آنها را تهدید می کند، فقر است. وجود فقر در شهرها منجر به بروز مسائل اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شده و پایداری و توسعه این شهرها را با مشکلاتی مواجه نموده است. فقر می تواند منجر به بیکاری، بی خانمانی، جرم و جنایت و افزایش نرخ بیماری ها شود. بنابراین، رفع فقر در شهرها نقش بسیار مهمی در ایجاد جوامع سالم و پایدار بازی می کند. هدف از پژوهش حاضر تحلیل پراکنش فضایی شاخص ­های فقر شهری در منطقه ۱۱ شهرداری اصفهان و آشکارسازی شکاف اجتماعی در میان ساکنان این منطقه است. پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. بر اساس داده های بلوک آماری منطقه ۱۱ شهرداری اصفهان، تحلیل های هات اسپات و خودهمبستگی فضایی موران در محیط جی آی اس انجام گرفت. برای استخراج شاخص های فقر شهری از نرم افزار اکسل استفاده شد. برای تحلیل عاملی شاخص ­های تعریف شده از نرم افزار اس پی اس اس استفاده شد. نتایج نشان داد فقر در منطقه ۱۱ شهرداری اصفهان الگوی توزیع خوشه ­ای و خود­همبستگی فضایی دارد. بنا بر پهنه ­بندی­ های صورت گرفته، قسمت ­های مرکز، شرق، شمال­ شرق و قسمت­ هایی از جنوب­ شرق و جنوب­ غرب را بلوک­ های فقیر و خیلی فقیر در برمی­ گیرد و در قسمت­ های شمال و شمال­ غرب و غرب منطقه ۱۱ بلوک­ های خیلی مرفه و مرفه دیده ­می­ شود. با این وجود در منطقه ۱۱ شهرداری اصفهان شاهد شکاف طبقاتی هستیم. از طرفی، می­ توان بیان نمود که توزیع فضایی فقر در منطقه ۱۱ شهر اصفهان از الگوی خاصی پیروی می­ کند، به­ گونه ­ای که هر چه از سمت جنوب به شمال و از سمت شرق به سمت غرب نزدیک می­ شویم فقر کاهش پیدا می­ کند. این تحقیق در توسعه دانش در زمینه فقر شهری و برنامه ریزی اجتماعی شهری مشارکت می نماید. نتایج آن می تواند اطلاعات لازم برای تصمیم گیری در پرداختن به مسئله فقر شهری ارائه دهد.

Keywords:

فقر شهری , شکاف طبقاتی , عدالت فضایی , منطقه ۱۱ شهرداری اصفهان , اصفهان