پاسخ رویشی نونهال حرا (Avicennia marina (Forssk.) Vierh.) به سطوح مختلف نور و آبیاری در دو پریود زمانی در نهالستان

سابقه و هدف: برای کاهش مصرف آب و تولید نهال مناسب حرا در نهالستان، آگاهی کامل از نیازهای رویشگاهی این گونه در دو مرحله رویشی و واکنش رویشی نونهال حرا در نهالستان در طول زمان ضرورت دارد. بنابراین هدف از این تحقیق، بررسی درصد جوانه‎زنی و عکس‎العمل رویشی نونهال حرا در نهالستان به سطوح مختلف نور، آبیاری و اثرات متقابل آن‎ها در دو دوره رویشی سه‎ماهه می‎باشد.مواد و روش‎ها: پروپاگول ها پس از جمع‎آوری از ۳۰ درخت مادری کاملا سالم حرا در تابستان ۱۴۰۱، در گلدان‎های پلاستیکی در ۵ دسته سه‎تایی در قالب طرح آماری فاکتوریل در نهالستان غیرساحلی کشت شد و تیمار آبیاری در ۴ سطح (دو بار در روز، یک بار در روز، یک روز درمیان و دو روز در میان) و نور در پنج سطح ۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد نور، بر روی پروپاگول‎ها اجرا شد. به منظور بررسی تغییر رفتار رویشی نهال‎ها در طول زمان به نور و رژیم آبیاری، قطر یقه، ارتفاع و تعداد برگ نهال پس از دوبرگی شدن، در سه ماهگی و شش ماهگی با استفاده ازکولیس دیجیتال و خط‎کش اندازه‎گیری و از تفاضل دوره‎های مختلف، میزان رویش در هر مرحله محاسبه و با استفاده از آزمون GLM در سطح ۹۵ درصد آنالیز شد. یافته‎ها: نتایج نشان داد درصد جوانه‎زنی در آبیاری دو بار در روز و روزانه و همچنین نور ۵۰ و ۷۵ درصد بیشترین مقدار را نسبت به سایر تیمارها داشت (۰۵/۰P≤). سطح برگ در تیمار آبیاری دوباردر روز با مقدار ۸۳/۲۲ سانتی‎مترمربع اختلاف معنی‎داری با سایر تیمارها داشت. کلیه صفات رویشی به‎جز تعداد برگ در سه ماهه اول دارای بیشترین مقدار در سطوح مختلف نور و آبیاری بودند و در سه‎ماهه دوم اختلاف رویش در تیمارهای مختلف کمتر شد. بر طبق نتایج رویش قطری در سه ماهه اول در تیمار آبیاری روزانه (۳۶/۰ میلی‎متر) و دو بار در روز (۴۱/۰ میلی‎متر) و سطح نوری ۵۰ درصد (۳۲/۰ میلی‎متر) بیشترین مقدار را داشت در حالی‎که در سه ماهه دوم میزان اختلاف رویش قطری در نور ۵۰، ۷۵ و ۲۵ درصد کاهش یافت. همچنین میزان رویش ارتفاعی در سه ماهه اول در تیماری آبیاری دوبار در روز با مقدار ۷۵/۴ سانتی‎متر بیشترین مقدار را داشت که در سه‎ماهه دوم کاهش یافته (۴۱/۲ سانتی‎متر) و با تیمار آبیاری روزانه با مقدار ۲۱/۲ سانتی‎متر در یک گروه قرار گرفتند. رویش ارتفاعی در سه ماهه اول در نور ۵۰ درصد (۴۸/۴ سانتی‎متر) و ۷۵ درصد (۳۴/۴ سانتی‎متر) بیشترین مقدار را داشتند که در سه ماهه دوم این روند تغییر کرد. برخلاف سایر خصوصیات رویشی، تعداد برگ در سه ماهه اول کمتر از سه ماهه دوم بود. نتیجه ‎گیری: براساس نتایج به‎دست آمده، در سه ماهه اول رویش نهال حرا در نهالستان به سطوح مختلف نوری و آبیاری حساس‎تر بوده و واکنش شدیدتری به آن‎ها نشان می‎دهد. بنابراین آبیاری و ایجاد سایه مناسب در سه ماهه اول رویش بسیار مهم بوده و بایستی نور ۵۰ درصد و آبیاری دوبار در روز در اختیار نهال قرار گیرد تا رویش مطلوبی داشته یاشد ولی در نیمه دوم رویش در نهالستان می‎توان فاصله آبیاری را طولانی‎تر و شدت نور را بیشتر نمود.

Keywords:

واکنش رویشی نهال حرا , پریود , رویش قطری , رویش ارتفاعی , سطح برگ