Investigating the reasons for the tendency of twelfth grade male students to use addictive substances
This Preprint With 21 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
Index date: 2 November 2024
Investigating the reasons for the tendency of twelfth grade male students to use addictive substances abstract
Investigating the reasons for the tendency of twelfth grade male students to use addictive substances Keywords:
Investigating the reasons for the tendency of twelfth grade male students to use addictive substances authors
دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی
مقدمه/پیشینه تحقیق
اغلب جوانان با گذر از دوران بلوغ و نوجوانی دچار تغییرات جسمی _ روانی گوناگونی می شوند که تاثیرات زیادی بر رفتارها و عکس العمل های هیجانی آنها نسبت به اطرافیان می گذارد. احساس نارضایتی، عصبانیت، بی حوصلگی، مخالفت، مبارزه جویی، عدم همکاری، بی اعتنایی و عیب جویی از جمله بدخلقی هایی است که زندگی نوجوانان را دشوارتر از پیش می کند. در مواردی این ویژگی های رفتاری _ اخلاقی نوجوانان به گونه ای است که آنان را شدیدا مستعد آلوده شدن به انواع کجروی ها و آسیب های اجتماعی می کند. این نوجوانان ارزش ها و معیارهای اخلاقی والدین شان را کمتر می پذیرند و بیشتر درصدد یافتن استقلال و اثبات خویشتن اند. اعتیاد به مواد مخدر می تواند به عنوان توده های متراکم از نتایج منفی ناشی از مصرف مواد تعریف شود که هر روز نیز این نتایج تشدید می شود (باقری، 1398، صص. 81 و 82).
روش ها
محقق جهت نگارش این مقاله از پرسشنامه و مصاحبه باز پاسخ در قالب روایت پژوهی استفاده کرده است. در این پژوهش پرسشنامه ای شامل 9 سوال به داوطلبین داده شده تا به سوالات در قالب مصاحبه[1]با محقق پاسخ دهند به و با رضایت آنها، صحبتشان ضبط گردید. مصاحبه شوندگان شامل یک مشاور تحصیلی، دو دبیر (شیمی و انگلیسی) و سه دانش آموز پایه دوازدهمی (از سه رشته ریاضی، تجربی و انسانی) می باشند؛ همچنین محقق برای تکمیل مقاله از روش تحقیق های دادگانی و کتابخانه ای نیز بهره گرفته است؛ بدین صورت که برای یافتن مطالب مربوط به بخش پیشینه تحقیق از وبسایت های سید[2]، سیویلیکا[3]و نورمگز[4]استفاده شده است.
[1] Interview
نتایج
یافته های پژوهش پس از انجام مصاحبات نشان می دهد که خانواده آیینه عمل نوجوان است و در صورت مناسب نبودن جو خانوادگی و وجود زمینه های اعتیاد خود دلیلی برای گرایش به اعتیاد است. روابط دوستان و همکلاسی ها با یکدیگر به علت نبود نظارت میتواند موجب گرایش به اعتیاد شود از سویی دیگر معلمان و کارکنان مدرسه نقش پیشگیرانه دارند. میان کنکور و اعتیاد نوعی همبستگی مثبت ضعیفی وجود دارد درحالیکه میان اعتیاد و میزان اعتقادات مذهبی همبستگی منفی وجود دارد. رسانه ها نیز خوب و بد هستند و با توجه به اینکه از کجا خط می گیرند می توانند عاملی برای اعتیاد باشند. آموزش مجازی در دوران بحران کرونا نمیتوان مستقیما آن را عامل گرایش به مواد اعتیاد آور دانست مگر آنکه به عنوان رسانه تلقی گردد هر چند این عامل موجب افزایش آمار نوع دیگری از اعتیاد یعنی اعتیاد به اینترنت دانست همچنین علاوه بر عوامل ذکر شده عواملی همچون، مهارت نه گفتن، فقر اقتصادی، سطح تحصیلات خانواده ها، سواد رسانه ای، نبود تفریحات سالم جو مسموم جامعه، ارزانی و درسترسی آسان و سریع به انواع مواد مخدر نیز به عنوان عاملی دخیل در این پدیده در کنار هفت عامل فوق عنوان شد.
نتیجه گیری
همانطور که از نتایج پژوهش های موجود در پیشینه تحقیق می توان استنباط کرد؛ عوامل خانوادگی مانند، اعتیاد یکی از اعضا، طلاق، اختلافات خانوادگی، براورده نشدن نیازهای اساسی نوجوان، شعل پدر و... تقریبا در تمامی تحقیقات مشترک می باشد و به عنوان مهم ترین عامل گرایش نوجوانان به مصرف مواد مخدر محسوب می شود. بعد از خانواده، عوامل اجتماعی نظیر دوستان و همسالان و سطح تحصیلات والدین، اعتقادات مذهبی، شرایط اقتصادی نظیر فقر و بیکاری، عوامل فردی مانند ویژگی های سنین بلوغ جنسی، ارزانی و در دسترس بودن مواد از سایر علل گرایش نوجوانان به مصرف مواد اعتیاد آور بیان شده است. از نتایج حاصله چنین برداشت می شود که گرایش به اعتیاد، موضوعی ای تک بعدی نبوده و عوامل زیادی در این پدیده شوم و خانمان سوز دخیل هستند.
یافته های حاصله از مصاحبات نشان می دهد که در پاسخ به سوال اصلی این پرسش یعنی "دلایل گرایش دانش آموزان پسر پایه دوازدهم به مواد اعتیاد آور چیست؟" بیان شد که پدیده گرایش به اعتیاد پدیده ای چند بعدی است و عوامل متعددی در آن دخالت دارند؛ ازجمله این موارد می توان به عوامل خانوادگی، اجتماعی، فردی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و آموزشی اشاره کرده. در پاسخ به دومین سوال "نقش خانواده ها گرایش دانش آموزان به مصرف مواد اعتیاد آور چیست؟" به طور کلی میتوان نتیجه گرفت طبق نظریه بندورا[1] و خصلت تقلید پذیری نوجوان، خانواده آیینه عمل نوجوان است لذا خانواده هر طوری که عمل کند، عمل نوجوان نیز متناسب با شرایط خانوادگی وی است که در صورت نامساعد بود جو خانواده و وجود زمینه های اعتیاد احتمال گرایش نوجوان به اعتیاد وجود دارد بنابرین مهم ترین عامل در گرایش به اعتیاد عامل خانوادگی است. در پاسخ به سومین سوال " نقش دوستان و همکلاسی ها در گرایش دانش آموزان به مصرف مواد اعتیاد آور چیست؟"باید عرض کرد چون روابط دوستان و همکلاسی ها فاقد نظارت و کنترل های کافی و از سویی دیگر انسان ها با افراد پیمان دوستی امضا می کنند که شباهت های زیادی به یک دیگر دارند حال اگر شرایط خانوادگی مناسب نوجوان نباشد و به او توجهی نشود؛ او دستانش که همانند خودش هستند پناه می برد و این کار خود عاملی برای اعتیاد است زیرا بدنبال فراموش کردن و دوری از محیط خانوادگی خویش می باشد. در پاسخ به چهارمین سوال " نقش معلمان و عوامل مدرسه در در گرایش دانش آموزان به مصرف مواد اعتیاد آور چیست؟"معلمان و کارکنان مدرسه اعم از مدیر و نامظمان و معاونین و... نقشی پیشگیرانه دارند و نمی توانند عاملی برای گرایش به اعتیاد شوند مگر آنکه خطایی سر زند یا غلفتی شود و یا رفتاری نسنجیده از یکی از این افراد سر زند و موجب طبعات نامطلوبی برای محصل نظیر تجدید شدن، فرار از مدرسه، سرخوردگی و... شود و به جامعه پناه ببرد که در آنجا زمینه اعتیاد به دلیل جو مسموم جامعه و آزادی ها و کمبود نظارتی که بر جامعه هست عاملی برای گرایش نوجوان به اعتیاد گردد. در پاسخ به پنجمین سوال " نقش کنکور سراسری در در گرایش دانش آموزان به مصرف مواد اعتیاد آور چیست؟"چنین برداشت شد که به دلیل رقابت سخت، فشرده و منفی کنکور، فشار از سوی خانواده ها و مدرسه و همچنین استرس حاصله از کنکور در محصلین علی الخصوص پسران که در صورت قبول نشدن باید به خدمت سربازی بروند موجب می شود که عده اندکی از آنان برای کسب بهترین نتیجه به مصرف برخی دارو ها با تحت عناوینی مانند افزایش حافظه، تقویت یادگیری، کاهش استرس و... روی آورده غافل از این که این مواد در کوتاه مدت پاسخگوست و در دراز مدت سبب اعتیاد به آنها می گردد. لذا میان اعتیاد و کنکور نوعی همبستگی مثبت بسیار ضعیفی موجود است. در پاسخ به ششمین سوال " نقش رسانه ها اعم از شبکه های اجتماعی، ماهواره و صدا و سیما در گرایش دانش آموزان به مصرف مواد اعتیاد آور چیست؟"نیز بیان شد که رسانه ملی در تلاش برای پیشگیری و مبارزه با اعتیاد است و ماهواره با تمرکز بر موضوعاتی که برای نوجوان بشدت تحریک کننده، دلپذیر و لذت بخش است سعی در گسترش آن در میان نوجوانان دارد. در پاسخ به هفتمین سوال " نقش اعتقادات مذهبی در گرایش دانش آموزان به مصرف مواد اعتیاد آور؟"دو دسته دیدگاه وجود دارد؛ دیدگاه موافق و دیدگاه مخالف. مخالفین معتقد اند مذهب تاثیری در گرایش یا پیشگیری در اعتیاد ندارد زیرا مصرف مواد همانند مشروبات الکلی حرام شرعی نیست لذا نمیتوان آن را عاملی موثر فرض کرد. در پاسخ به هشتمین سوال " نقش بحران کرونا در گرایش دانش آموزان به مصرف مواد اعتیاد آور چیست؟" کرونا و آموزش مجازی به دلیل آنکه دانش آموز مدت زمان زیادی در خانه و تحت نظارت بیشتر خانواده است نمیتواند موجب گرایش به مواد اعتیاد آور شود مگر آنکه در کنار آموزش مجازی دانش آموز از سایر رسانه های مجازی استفاده کند و آن موجب گرایشش شود لذا به طور مستقیم کرونا و آموزش مجازی نمی تواند موجب اعتیاد به مواد اعتیاد آور شود در این دوره شکل دیگری از اعتیاد یعنی اعتیاد به اینترنت در میان دانش آموزان رواج یافته که بررسی آن جز اهداف این پژوهش نیست. در پاسخ به نهمین سوال " به نظر شما چه عوامل دیگری در گرایش دانش اموزان به مصرف مواد اعتیاد اور نقش دارند؟"سایر موارد موثر در این پدیده نظیر انچه که در سوال نخست بیان شد اعلام گردید. برخی از این عوامل عبارت اند از: ارزانی سیگار و مواد و دسترسی راحت و سریع به آن و نبود مانع قانونی و شرعی برای آن، فعالیت آزادانه شرکت های تولید کننده دخانی، آزاد بودن کشت توتون و تنباکو، فقر اقتصادی، سطح تحصیلات خانواده ها، جو مسموم جامعه و از همه مهم تر عدم توانایی در نه گفتن نوجوان عنوان شد.
[1] A. Bandura
مراجع و منابع این Preprint: