نقش باکتری های نفت خوار موثر در اصلاح خاک های آلوده نفتی (مطالعه موردی: جنس باسیلوس)

هیدروکربن های نفتی برای همه اشکال حیات سمی هستند. بنابراین آلودگی زیست محیطی ناشی از نفت بسیار نگران کننده است. نتایج پژوهش های مختلف در زمینه پالایش اکوسیستم­های آلوده، نشان داده است که مکانیسم اصلی حذف این ترکیبات سمی از مکان های آلوده از طریق تجزیه زیستی توسط باکتری های موثر در زیست پالایی اتفاق می افتد. جنس های مختلف باکتریایی مانند Pseudomonas، Acinetobacter، Bacillus، Rhodococcus، Flavobacterium، Enterobacter و Nocardia به عنوان تجزیه کنندگان ترکیبات نفتی شناخته شده اند. این باکتری ها با عملکرد سیستم آنزیمی خود و ترشح ترکیبات مختلف مثل سورفکتانت­های زیستی، از طریق مسیرها و مکانیسم های مختلف، هیدروکربن ها را تخریب کرده و خاک را پاکسازی می کنند. جنس باسیلوس یکی از باکتری های موثر نفت خوار می باشد که می تواند در شرایط محیطی استرس زا زنده مانده و از هیدروکربن های نفتی به عنوان منابع کربن و انرژی برای رشد استفاده کند. گونه های باسیلوس دارای مجموعه ای از توانایی های فیزیولوژیکی هستند که به آن ها اجازه می دهد در طیف وسیعی از زیستگاه ها مانند ماسه های بیابانی، چشمه های آب گرم و خاک های قطب شمال زندگی کنند. همچنین باسیلوس ها توانایی ترشح سورفکتانت­های زیستی مختلف مثل سورفکتین، ایتورین و فنگیسین را تا میزان ۵/۵ گرم بر لیتر دارند که در محدوده های گسترده pH، دما و شوری پایدار هستند. این جنس قادر به ترشح آنزیم های تجزیه کننده قدرتمندی مثل لیپاز، دی اکسیژناز و هیدروکسیلاز است. پژوهش های صورت گرفته در ایران و جوامع علمی بین المللی نشان می دهد این باکتری توانایی تجزیه ترکیبات مختلف نفتی را تا میزان ۹۹% در مدت ۱۰ تا ۳۰ روز در محیط مایع دارد. همچنین در خاک، این باکتری توانایی تجزیه هیدروکربن های نفتی را به میزان ۲۰ تا ۸۰% در مدت ۱۵ تا ۱۸۰ روز دارا می باشد. بنابراین می توان در رویکردهای زیست پالایی مکان های آلوده به نفت خام از باسیلوسهای غیر بیماریزا به عنوان یک باکتری قدرتمند در تجزیه ترکیبات نفتی، برای دستیابی به محیط زیستی پایدار استفاده کرد.

نقش باکتری های نفت خوار موثر در اصلاح خاک های آلوده نفتی (مطالعه موردی: جنس باسیلوس) Keywords:

آلودگی خاک , باسیلوس , سورفکتانت زیستی , زیست پالایی , لیپاز , هیدروکربن نفتی