تاثیر سامانه آبیاری واترباکس بر بهره وری آب و اجزای عملکرد درختان مرتعی در شرایط اقلیمی گرم و خشک

کشور ایران با برخورداری از ۴۰ میلیون هکتار عرصه بیابانی، با چالش های زیادی جهت مقابله با پدیده بیابان زایی مواجه می باشد که مهم ترین آنها فرسایش بادی می باشد. با توجه به محدودیت کمی و کیفی منابع آبی، انتخاب روش مناسب آبیاری گیاهان مرتعی از اهمیت زیادی برخوردار است. برای تعیین مناسب ترین روش آبیاری برای کشت گیاهان مرتعی مختلف یک تحقیق به مدت دو سال (۱۴۰۰-۱۳۹۸) در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار اجرا شد. عامل اول نوع گیاه مرتعی در چهار سطح شامل کهور (T۱)، کونوکارپوس (T۲)، برهان (T۳) و کنار (T۴) و عامل دوم روش آبیاری در چهار سطح شامل سطحی (I۱)، واترباکس (I۲)، کوزه ای (I۳) و بابلر (I۴) بودند. نتایح تجزیه واریانس نشان داد نوع گیاه مرتعی از نظر شاخص های اندازه گیری شده شامل ارتفاع گیاه، قطر ساقه، وزن خشک و تر ساقه، وزن خشک و تر برگ، شاخص سطح برگ، حجم آب مصرفی و بهره وری مصرف آب اختلاف معنی داری در سطح ۱ درصد با یکدیگر داشتند. روش های آبیاری استفاده شده نیز از نظر تمامی این شاخص ها به جز قطر ساقه و شاخص سطح برگ اختلاف معنی داری در سطح ۵ درصد با یکدیگر داشتند. از بین انواع پوشش گیاهی، کهور با بیشترین میزان پوشش (شامل ارتفاع و وزن خشک و تر) و کمترین میزان مصرف آب با متوسط ۹۹۶ لیتر در طول دو سال به ازای هر اصله و بالاترین بهره وری مصرف آب با متوسط ۷۲/۹ کیلوگرم بر متر مکعب مناسب گیاه بود. از بین روش های آبیاری، روش آبیاری بابلر از نظر میزان پوشش بهتر از سایر تیمارها بود ولی روش آبیاری واترباکس از نظر شاخص های مصرف آب و بهره وری مصرف آب تیمار برتر بودند و نسبت به روش آبیاری سطحی ۸۷ درصد در مصرف آب صرفه جویی نمود و کارایی مصرف آب را ۲۹۸ درصد افزایش داد.

تاثیر سامانه آبیاری واترباکس بر بهره وری آب و اجزای عملکرد درختان مرتعی در شرایط اقلیمی گرم و خشک Keywords:

آبیاری کوزه ای , بقاء گیاه , بهره وری مصرف آب , واترباکس